Khái niệm: Tư vấn gia đình trong điều trị nghiện ma túy là quá trình tương tác giữa tư vấn viên với các thành viên trong gia đình người nghiện đang tham gia điều trị để họ hiểu và cùng đối phó với các tình huống có thể xảy ra, có các biện pháp hỗ trợ cho người nghiện trong quá trình điều trị cũng như trong quá trình tái hòa nhập cộng đồng; đồng thời cũng nhằm hỗ trợ cho các thành viên gia đình để giảm sự căng thẳng trong gia đình do có người nghiện ma túy.
Mục đích: Tạo mối liên kết tích cực giữa tư vấn viên với các thành viên trong gia đình người nghiện ma túy và với bản thân người nghiện để tăng cường sự tham gia điều trị, giảm bỏ điều trị, tăng kết quả điều trị duy trì lâu dài; Hỗ trợ cho quá trình điều trị phục hồi của người nghiện; Góp phần giải quyết cả các vấn đề khác có liên quan đến ma túy của gia đình, chứ không chỉ về vấn đề nghiện ma túy; Hỗ trợ gia đình để giảm các tác hại cho các thành viên gia đình từ vấn đề sử dụng ma túy của con em mình; Làm giảm tình trạng nghiện xuất hiện ở các thế hệ sau; Giúp cho tư vấn viên xây dựng được phương pháp trị liệu cụ thể, cũng như đề xuất các phương pháp điều trị nghiện cụ thể phù hợp nhu cầu của từng gia đình và cá nhân người nghiện; Điều chỉnh liệu pháp điều trị để phù hợp với những điểm tích cực từ môi trường xung quanh…
Ý nghĩa: Tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ tư vấn có thể tập trung vào những hoàn cảnh cụ thể của mỗi gia đình tham gia điều trị và vì vậy, có thể giảm nhẹ sự phản kháng từ người nghiện; Giúp cán bộ tư vấn xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với các yếu tố cá nhân và gia đình; Giúp cán bộ tư vấn điều chỉnh các phương pháp điều trị cho phù hợp với phong cách và điểm mạnh của người nghiện và sự hỗ trợ cụ thể của gia đình người nghiện…
Đặc điểm của gia đình có người nghiện ma túy: Gặp nhiều khó khăn về kinh tế do có thành viên là người nghiện ma túy; Gia đình có những xáo trộn và đổ vỡ về tình cảm giữa các thành viên: cha mẹ bỏ bê con cái; vợ chồng mâu thuẫn, bạo lực với nhau (hoặc với con cái); con cái có những hành vi ứng xử không phù hợp với cha mẹ…; Nếu người nghiện ma túy là lao động chính trong gia đình, bên cạnh những tổn thất về kinh tế gây ra, việc có bố/ mẹ là người nghiện ma túy sẽ ảnh hưởng tới việc giáo dục con trẻ cả về thể chất, tinh thần./.
