Bình Phước là tỉnh miền núi thuộc miền Đông Nam Bộ, diện tích tự nhiên 6.876,76 km2, nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ, cầu nối của vùng Đông Nam Bộ với Tây Nguyên và Campuchia. Dân số toàn tỉnh 1.049.394 người, có 40 thành phần dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống, với 206.416 người, chiếm 19,67% dân số toàn tỉnh; đồng bào DTTS sinh sống đan xen trên địa bàn 111 xã, phường, thị trấn của 11 huyện, thị xã, thành phố; chủ yếu sống bằng nghề nông nghiệp, tập trung ở địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng - an ninh. Toàn tỉnh có 58 xã thuộc vùng DTTS và miền núi, gồm: 05 xã khu vực III, 03 xã khu vực II, 50 xã khu vực I; 25 thôn đặc biệt khó khăn.
Giai đoạn 2016-2018, tỷ lệ giảm nghèo trong đồng bào DTTS hằng năm thấp, mỗi năm giảm 1,15%, chỉ đạt 57,5%2 so với kế hoạch (chỉ tiêu giao giảm 2%/năm); tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS trong tổng số hộ nghèo của tỉnh có xu hướng tăng từ 44,37% (năm 2016) lên 52,76% (cuối năm 2018). Đầu năm 2019, tỉnh có 8.614 hộ nghèo, chiếm 3,55% trên tổng số hộ dân, có 4.545 hộ nghèo DTTS, chiếm 52,76% trên tổng số hộ nghèo của tỉnh, chiếm 10,71% trên tổng số hộ dân là người đồng bào DTTS. Trước thực trạng công tác giảm nghèo đối với đồng bào DTTS nêu trên, tỉnh xác định cần phải bố trí và huy động nguồn lực riêng ngoài các nguồn lực giảm nghèo chung theo quy định nhằm tác động trực tiếp đến đối tượng hộ nghèo đồng bào DTTS để tạo động lực, giúp họ thoát nghèo.
Từ năm 2019, Chương trình giảm 1.000 hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bình Phước được ban hành nhằm hỗ trợ các chính sách giảm nghèo cho hộ nghèo đồng bào DTTS như: nhà ở (xây nhà, sửa nhà), xây dựng nhà vệ sinh, hỗ trợ nước sinh hoạt, hỗ trợ kéo điện, tiếp cận thông tin, hỗ trợ nông cụ phát triển sản xuất, hỗ trợ con giống, cây trồng,... nhằm tăng thu nhập cho hộ nghèo đồng bào DTTS, tạo động lực, điều kiện thoát nghèo bền vững.
Tỉnh ủy, UBND tỉnh đề ra mục tiêu hằng năm tỉnh triển khai thực hiện giảm 1.000 hộ nghèo đồng bào DTTS; do đó, trong 05 năm (từ năm 2019-2023) tỉnh triển khai thực hiện kế hoạch giảm 5.000 hộ nghèo đồng bào DTTS.
Theo kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo của các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh, trong 05 năm (từ năm 2019-2023) toàn tỉnh đã thực hiện giảm được 6.598 hộ nghèo đồng bào DTTS, đạt 130% chỉ tiêu kế hoạch Tỉnh ủy, UBND tỉnh đề ra (mỗi năm giảm 1.000 hộ nghèo đồng bào DTTS).
Qua đó, đưa số hộ nghèo đồng bào DTTS từ 4.545 hộ, chiếm tỷ lệ 52,76% trong tổng số hộ nghèo (đầu năm 2019) xuống còn 516 hộ vào cuối năm 2021, chiếm tỷ lệ 43,36% trong tổng số hộ nghèo của tỉnh (cuối năm 2021 áp dụng chuẩn nghèo giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định số 59/2015/QĐ-TTg ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ).
Năm 2022, do áp dụng chuẩn nghèo mới (giai đoạn 2021-2025) nên số hộ nghèo đồng bào DTTS tăng lên 2.820 hộ, chiếm tỷ lệ 57,91% trong tổng số hộ nghèo của tỉnh (4.870 hộ nghèo); kết quả, năm 2022 đã giảm 1.198 hộ nghèo đồng bào DTTS; đạt 115% so với kế hoạch. Năm 2023, đã thực hiện giảm 1.367 hộ nghèo đồng bào DTTS, đạt 134% so với kế hoạch; đưa số hộ nghèo đồng bào DTTS của tỉnh giảm xuống còn 574 hộ, chiếm tỷ lệ 51,2% trên tổng số hộ nghèo của toàn tỉnh, tính đến 31/12/2023.
Cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia (Nông thôn mới, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giảm nghèo bền vững), các chương trình, chính sách và nguồn vận động khác đã góp phần hoàn thành tốt các chỉ tiêu giảm nghèo bền vững. Qua đó, tình hình kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS ngày càng phát triển, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, đời sống được quan tâm, đầu tư từng bước cải thiện và ngày càng nâng cao; các chương trình y tế, giáo dục, mạng lưới thông tin, tuyên truyền được các cấp, các ngành quan tâm, đáp ứng nhu cầu phục vụ cho nhân dân, nhất là các hộ nghèo. Từ đó, hộ nghèo đồng bào DTTS ngày càng nâng cao nhận thức, chủ động đăng ký thoát nghèo bền vững dựa vào sự hỗ trợ của các nguồn lực từ Nhà nước.
Kết quả giảm hộ nghèo đồng bào DTTS hằng năm luôn đạt và vượt kế hoạch giao, góp phần giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo đồng bào DTTS; trong 05 năm (từ năm 2019-2023), toàn tỉnh đã giảm được 6.598 hộ nghèo đồng bào DTTS, vượt chỉ tiêu giao hằng năm là giảm 1.000 hộ. Kết quả giảm nghèo của hộ nghèo đồng bào DTTS đã trở thành bước đệm cho công tác giảm nghèo theo hướng nhanh và bền vững hơn, giúp đồng bào DTTS được tiếp cận gần hơn với các nhu cầu thiết yếu của cuộc sống, tiếp cận các dịch vụ xã hội ngày càng đầy đủ và chất lượng hơn.
