Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại, là một nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc Tây Nguyên. Nền văn hóa này cần phải được bảo tồn và phát huy giá trị của di sản này, cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp sau:
Bảo tồn di sản trong cộng đồng: Tổ chức các lớp học truyền dạy cách chơi cồng chiêng, ý nghĩa văn hóa và phong tục liên quan cho thế hệ trẻ. Những nghệ nhân lớn tuổi cần được khuyến khích tham gia giảng dạy. Vì văn hóa cồng chiêng gắn liền với ngôn ngữ và phong tục truyền thống, cần bảo tồn ngôn ngữ của các dân tộc bản địa để duy trì mối liên kết với di sản. khôi phục lễ hội truyền thống, đưa cồng chiêng vào các lễ hội, nghi lễ cộng đồng để nó tiếp tục là một phần của đời sống văn hóa.
Phát huy giá trị thông qua giáo dục và du lịch: tích hợp vào chương trình giáo dục giới thiệu văn hóa cồng chiêng trong chương trình học, từ cấp tiểu học đến đại học, đặc biệt ở các tỉnh Tây Nguyên. Xây dựng các tour du lịch trải nghiệm, như tham dự lễ hội cồng chiêng hoặc tìm hiểu về đời sống văn hóa của các dân tộc Tây Nguyên. Đây là cách vừa quảng bá, vừa mang lại nguồn thu nhập cho cộng đồng.
Hỗ trợ và tôn vinh nghệ nhân: Vinh danh các nghệ nhân cồng chiêng bằng các danh hiệu cao quý và hỗ trợ tài chính để họ tiếp tục truyền dạy và sáng tạo. Tổ chức các cuộc thi, hội diễn văn hóa cồng chiêng cấp địa phương, quốc gia và quốc tế để nghệ nhân có cơ hội trình diễn và giao lưu văn hóa.
Ứng dụng công nghệ và truyền thông: Ghi âm, ghi hình và lưu trữ các buổi biểu diễn cồng chiêng, lễ hội, nghi thức để xây dựng cơ sở dữ liệu về di sản. Quảng bá qua mạng xã hội Sử dụng các nền tảng như YouTube, Facebook, Instagram để giới thiệu cồng chiêng tới công chúng toàn cầu.
Chính sách và nguồn lực hỗ trợ: Chính phủ cần ban hành các chính sách cụ thể nhằm hỗ trợ bảo tồn cồng chiêng, như cấp kinh phí tổ chức lễ hội và xây dựng không gian văn hóa cồng chiêng. Phối hợp với các tổ chức quốc tế như UNESCO để nhận sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, đồng thời quảng bá di sản trên các diễn đàn toàn cầu.
Chống lại các thách thức: Cần hạn chế tình trạng thương mại hóa, biểu diễn cồng chiêng sai lệch ý nghĩa văn hóa để đảm bảo tính nguyên bản. Khuyến khích giữ gìn cồng chiêng, Tăng cường hỗ trợ bảo quản nhạc cụ cồng chiêng và truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ yêu thích di sản.
Ý nghĩa của bảo tồn và phát huy: Văn hóa cồng chiêng là biểu tượng của sự đoàn kết và bản sắc độc đáo của các dân tộc Tây Nguyên. Phát huy giá trị cồng chiêng gắn với phát triển du lịch và kinh tế địa phương, mang lại lợi ích cả về văn hóa lẫn kinh tế.
Những nỗ lực bảo tồn và phát huy này không chỉ giữ lại di sản quý báu mà còn giới thiệu một nét đẹp đặc sắc của văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.
