Cử tri Nguyễn Khôi (xã Phước Tín, thị xã Phước Long) kiến nghị: Thời gian qua, tình trạng hạt điều nước ngoài chất lượng kém, giá thấp nhập vào thị trường Việt Nam, làm ảnh hưởng đến thương hiệu và sản lượng xuất khẩu điều. Do đó, đề nghị ngành chức năng có biện pháp khắc phục, tạo điều kiện cho người dân sản xuất và chế biến hạt điều phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống.
Hạt điều Bình Phước. Ảnh: internet.
Về vấn đề này, Sở Công thương trả lời như sau: Việc các doanh nghiệp chế biến điều của tỉnh đã và đang nhập khẩu hạt điều thô để chế biến, xuất khẩu là có. Cụ thể, năm 2013 nhập 8.689 tấn; 9 tháng đầu năm 2014 ước nhập trên 5.300 tấn. Tỉnh hiện có 210 doanh nghiệp, cơ sở chế biến điều, theo công suất lắp đặt thiết kế thì có 40 doanh nghiệp có công suất trên 5.000 tấn/năm. 170 cơ sở lắp đặt thiết kế có công xuất nhỏ mang tính sản xuất theo thời vụ giao mùa lúc nông nhàn. Hàng năm cần phải có nguồn nguyên liệu đầu vào rất lớn để phục vụ cho sản xuất, chế biến. Nếu tính đúng, tính đủ công suất thiết kế, thị trường đầu ra ổn định thì nguồn nguyên liệu tại chỗ không đủ để đáp ứng cho nhu cầu sản xuất của các nhà máy hiện có.
Trong khi đó, sản lượng điều của tỉnh năm 2013 đạt 125.000 tấn; năm 2014 mặc dù sản lượng điều tăng đột biến cũng chỉ đạt trên 190.000 tấn, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu chế biến sản xuất tại chỗ. Do vậy, các doanh nghiệp vẫn phải nhập điều nguyên liệu về để chế biến, xuất khẩu, duy trì sản xuất, giải quyết việc làm cho người lao động, đảm bảo giao hàng theo hợp đồng xuất khẩu đã ký kết trước đó.
Nguồn nhập từ các thị trường chủ yếu là Đông Phi, Tây Phi và Đông Nam Á. Giá điều nhập khẩu luôn thấp hơn giá điều bình quân trong nước đảm bảo có lãi cho doanh nghiệp. Đây cũng là bài toán kinh tế của các doanh nghiệp, ngoài mục đích lợi nhuận còn phải giải quyết việc làm, thu nhập cho người lao động, đồng thời duy trì thị trường xuất khẩu, bình ổn giá cả.
Về giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu do thị trường quyết định, việc nhập khẩu hạt điều về để chế biến xuất khẩu điều nhân có ảnh hưởng đến thương hiệu điều Bình Phước hay không. Trước mắt, Sở xin ghi nhận và sẽ cùng phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan để phân tích đánh giá, xử lý thông tin một cách thấu đáo.
Ngay từ khi tái lập tỉnh, Sở Thương mại và Du lịch (nay là Sở Công thương) đã thường xuyên tham mưu UBND tỉnh tổ chức các hội nghị, hội thảo về vấn đề tìm đầu ra cho sản phẩm điều Bình Phước, tạo điều kiện cho mối quan hệ giữa bốn nhà và quan hệ giữa ngân hàng với doanh nghiệp thu mua và chế biến nhằm tháo dỡ bớt khó khăn, áp lực cho doanh nghiệp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thu mua được hết sản lượng hạt điều thương phẩm do người dân sản xuất ra việc làm đó cũng đã mang lại tác động tích cực đến sự phát triển của ngành điều.
Sở Công thương cũng đã và đang cảnh báo về khả năng nếu không có hướng đi đúng, không có biện pháp tốt thì ngành điều chúng ta có thể thua ngay trên sân nhà. Cho dù Bình Phước có giống điều tốt, năng suất cao nhưng không chú ý đến khâu bảo quản sản phẩm sau thu hoạch, an toàn vệ sinh thực phẩm trong khâu lưu thông, chế biến sản xuất, xuất nhập khẩu.
Việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong chế biến là một trong những yếu tố gây ảnh hưởng lớn đến sức cạnh tranh và thương hiệu của điều Bình Phước. Mặt khác, ngành công thương với chức năng nhiệm vụ của mình cũng đề nghị các ngân hàng có hướng hỗ trợ tốt về vốn cho doanh nghiệp để doanh nghiệp có đủ khả năng thu mua được hết sản lượng điều của dân với giá cả hợp lý và cũng đề nghị Hiệp hội điều Việt Nam, Hội điều Bình Phước sớm có phương án tối ưu tạo dựng quan hệ tốt giữa 4 nhà (Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp - Nhà nông) để phát triển ngành điều Bình Phước từng bước bền vững./.
Lê Thanh
