Tham dự diễn đàn, ngoài đại diện lãnh đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, còn có các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành và hơn 200 nông dân trồng điều giỏi các tỉnh: Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Tây Ninh, Bà Rịa -Vũng Tàu, Đắk Nông và Đắk Lắk.
Chính sách hỗ trợ nông dân trồng tái canh, cải tạo, khôi phục và trồng mới vườn điều được đề cập tại diễn đàn.
Tại diễn đàn, Cục trồng trọt thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Cả nước hiện có 310.000 ha điều, trong đó diện tích điều trồng tập trung trên 60%, phân tán 39%, năng suất bình quân đạt 9,1 tạ/ha, sản lượng 285.000 tấn. Đáng chú ý là trong những năm gần đây, sản lượng điều liên tục giảm sút, chủ yếu là do hiệu quả kinh tế trồng điều thấp, người nông dân đốn bỏ điều chuyển sang trồng những cây khác có lợi thế so sánh cao hơn như cao su hay hoa màu, cây ăn trái khác.
Bên cạnh đó, phần lớn diện tích điều được trồng trên chân đất không thuận lợi, đất xấu, độ dốc lớn, không có nước tưới, khó có điều kiện thâm canh, thậm chí có những vùng sinh thái điều kiện khí hậu, đất đai không phù hợp. Trên 65% diện tích điều hiện nay được trồng bằng giống chất lượng kém, không được chọn lọc, cho nên năng suất thấp, chất lượng hạt kém. Các giống này có đặc điểm ít quả, dễ nhiễm sâu bệnh, ra hoa tập trung trong thời gian ngắn, dễ bị ảnh hưởng của thời tiết bất lợi như mưa trái vụ, sương muối…
Một số giống mới có năng suất cao, chất lượng tốt đang được khuyến khích, nhưng khâu quản lý chất lượng giống chưa được kiểm soát chặt chẽ đã làm mất lòng tin của nông dân. Diện tích điều già cỗi trên 20 năm, chiếm gần 30%, sâu bệnh nhiều, trồng phân tán nên cho năng suất thấp.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Như Tiến, chuyên gia hàng đầu của Cục trồng trọt, muốn phát triển ngành điều bền vững phải theo hướng hiện đại, đồng bộ, sản xuất hàng hóa lớn với các sản phẩm đa dạng có chất lượng, mang lại giá trị gia tăng cao, nâng cao thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp.
Theo đó mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, cả nước có tổng diện tích điều 350.000 ha, phân bố ở 9 tỉnh: Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Gia Lai, Đắk Nông, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Bình Định, trong đó diện tích thu hoạch 300.000 ha, chiếm 85%. Năng suất bình quân 15 tạ/ha, trong đó vùng trọng điểm 4 tỉnh (Bình Phước, Đồng Nai, 2 huyện phía Bắc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và 3 huyện phía Nam tỉnh Bình Thuận) diện tích thu hoạch khoảng 200.000 ha, năng suất 17 tạ/ha. Sản lượng cả nước đạt 450.000 tấn hạt điều, tổng kim ngạch xuất khẩu ngành điều 2,5 tỷ USD.
Để đạt được mục tiêu trên, Cục trồng trọt cho rằng trong số nhiều giải pháp thì giải pháp hiệu quả nhất vẫn là cần quyết liệt thực hiện giải pháp về các chính sách. Theo đó, cần tiếp tục thực hiện các chính sách, cơ chế mới cho ngành điều như: Chính sách hỗ trợ trồng tái canh, cải tạo, khôi phục và trồng mới, trồng xen ca cao thuộc vùng quy hoạch điều; hỗ trợ 80% giá trị cây giống đạt tiêu chuẩn cho nông dân được sản xuất từ các đơn vị cung ứng giống chỉ định; hỗ trợ phân bón 3 năm đầu tiên khi trồng tái canh, hỗ trợ 40% phân bón năm đầu tiên diện tích điều cải tạo, khôi phục; hỗ trợ lãi suất vay ưu đãi 6%/năm, thời gian 7 năm đối với vốn đầu tư tái canh, cải tạo khôi phục và trồng mới giống có chất lượng. Thời gian hoàn trả vốn và lãi suất bắt đầu từ năm thứ 4 và kết thúc vào năm thứ 7./.
Nguyễn Văn Việt
