Những điểm mới về chính sách lương hưu theo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi 2024

Hỗ trợ người già không có lương hưu

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH), Luật BHXH sửa đổi năm 2024 bổ sung quy định về trợ cấp hưu trí. Đây là loại hình BHXH do ngân sách Nhà nước đảm bảo, được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển một phần từ quy định về trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi.

Trong đó luật quy định, độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thấp hơn 5 tuổi so với tuổi hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi hiện hành. Cụ thể, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng; công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
 

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ. “Thông thường, định kỳ 3 năm, Chính phủ thực hiện rà soát, xem xét việc điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội một lần…”, đại diện Bộ LĐTBXH cho hay.

Người dân khi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được ngân sách Nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Lúc qua đời, tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.

Luật cũng giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội trên cơ sở đề nghị của Chính phủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ.

Hiện có khoảng 2 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp xã hội theo Luật Người cao tuổi. Khi Luật BHXH sửa đổi năm 2024 có hiệu lực, thì sẽ chuyển sang tên gọi mới là trợ cấp hưu trí xã hội. Theo ước tính của Bộ LĐTBXH, sẽ có thêm 1,2 triệu người cao tuổi được hưởng lợi từ chính sách lương hưu mới này.

Không đủ điều kiện hưởng lương hưu vẫn được trợ cấp tháng

Luật BHXH 2024 quy định, công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng không đủ thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu (15 năm) và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (70-75 tuổi), nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.

Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động. Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội (quy định hiện này là 500.000 đồng).

Trường hợp tổng số tiền tính theo thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động cao hơn số tiền tính mức trợ cấp hằng tháng bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội tại thời điểm giải quyết hưởng thì người lao động được tính để hưởng trợ cấp hằng tháng với mức cao hơn.

Trường hợp tổng số tiền tính theo thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH không đủ để người lao động hưởng trợ cấp hằng tháng cho đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, nếu người lao động có nguyện vọng thì được đóng một lần cho phần còn thiếu để hưởng cho đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (75 tuổi).

Ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐTBXH), cho biết, mức trợ cấp hằng tháng sẽ được điều chỉnh khi Chính phủ thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng. Bộ LĐTBXH và các bên liên quan đang xây dựng cụ thể công thức tính về hưởng trợ cấp tháng.

Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng, người lao động được ngân sách Nhà nước đóng BHYT. Khi chết thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa nhận và được hưởng trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện theo quy định.

Về các hướng dẫn cụ thể cho quy định trên, ới đây Chính phủ sẽ ban hành nghị định quy định cụ thể về mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng, trình tự, thủ tục thực hiện trợ cấp hưu trí xã hội để triển khai thực hiện từ ngày 1-7-2025 khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực thi hành.

Về việc triển khai thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội mới khi có hiệu lực, theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành hôm 27-7, để quy định chi tiết Luật này, Chính phủ sẽ ban hành 11 Nghị định.

Trong đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ chủ trì xây dựng 7 Nghị định, Bộ Tài chính 3 Nghị định và Bộ Quốc phòng 1 Nghị định. Cùng với đó, các Bộ, ngành sẽ ban hành 3 thông tư hướng dẫn chi tiết thực hiện luật.

Cụ thể, Bộ LĐTBXH sẽ ban hành 2 thông tư, và Bộ Y tế ban hành 1 thông tư. Các Nghị định, thông tư hướng dẫn được Thủ tướng giao các đơn vị xây dựng đều yêu cầu đảm bảo được ban hành và có hiệu lực đồng thời với hiệu lực thi hành của Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tức ngày 1-7-2025.