Tổng cục Hải quan ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp định EVFTA

Kế hoạch thực hiện Hiệp định của Tổng cục Hải quan ban hành trên cơ sở kế hoạch thực hiện Hiệp định của Chính phủ (Quyết định số 1201/QĐ-TTg ngày 06/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ) và của Bộ Tài chính (Quyết định số 1241/QĐ-BTC ngày 24/8/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính).

Trước khi Kế hoạch Hiệp định được chính thức được ban hành, Tổng cục Hải quan đã triển khai các hoạt động để có thể sẵn sàng thực hiện Hiệp định ngay sau khi Hiệp định chính thức có hiệu lực. Tổng cục Hải quan đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp trong quá trình rà soát pháp lý các nội dung của Hiệp định, phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế của Bộ Tài chính trong việc xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu ưu đãi, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định Thương mại tự do giữa Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên minh châu Âu giai đoạn 2020-2022, tham gia ý kiến với Bộ Công Thương trong quá trình xây dựng Thông tư số 11/2020/TT-BCT ngày 15/6/2020 của Bộ Công Thương quy định về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong EVFTA, thực hiện tuyên truyền, tổ chức tọa đàm về các nội dung liên quan đến hải quan trong khuôn khổ của Hiệp định...

Kết quả rà soát pháp lý so sánh pháp luật Việt Nam trong phạm vi quản lý nhà nước về hải quan của Bộ Tài chính với các nghĩa vụ cụ thể được Việt Nam cam kết trong EVFTA về hải quan và tạo thuận lợi thương mại cho thấy về cơ bản pháp luật Việt Nam đã tương thích với các cam kết trong EVFTA về hải quan và tạo thuận lợi thương mại và không làm phát sinh việc ban hành các văn bản pháp luật. Nghị định thư số 2 của Hiệp định gồm các nội dung liên quan tới quyền và nghĩa vụ giữa các cơ quan hải quan EU và Việt Nam với nhau, không trực tiếp ảnh hưởng hay làm thay đổi quyền và nghĩa vụ của các chủ thể xuất nhập khẩu giữa EU và Việt Nam cũng như không tác động trực tiếp tới các thủ tục, trình tự, điều kiện hải quan hay trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan hải quan với các chủ thể xuất nhập khẩu. Toàn bộ các cam kết trong Nghị định thư 2 đều nằm trong chức năng nhiệm vụ quyền hạn của cơ quan hải quan của mỗi bên theo quy định của của Luật pháp quốc gia và không làm phát sinh thêm bất cứ quyền và nghĩa vụ nào. Các cam kết tại Nghị định thư số 2 phù hợp với các quy định tại Điều 6 của Luật Hải quan năm 2014.

Duy nhất một nội dung về việc không bắt buộc sử dụng đại lý hải quan tại Điều 4.11 Chương 4 của Hiệp định đã phù hợp với Luật Hải quan, nhưng chưa hoàn toàn tương thích với quy định của Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/1/2015 và Nghị định 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018 của Chính phủ đối với nội dung sử dụng đại lý hải quan đối với thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam khi xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa. Vì vậy, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã đề xuất Bộ Công Thương và Bộ Tư pháp trình Chính phủ và Quốc hội về việc áp dụng trực tiếp Điều 4.11 Chương 4 và đã được Quốc hội phê duyệt. Dự kiến trong năm 2021, Tổng cục Hải quan sẽ trình Bộ Tài chính để trình các cấp có thẩm quyền về việc sửa đổi Nghị định 08, trong đó bao gồm việc sửa đổi nội dung này của Nghị định để đáp ứng yêu cầu của Hiệp định.

Về tổng thể, kế hoạch thực hiện Hiệp định của Tổng cục Hải quan tập trung vào các nhóm nội dung sau (i) Tuyên truyền, phổ biến các cam kết có liên quan đến lĩnh vực hải quan theo Hiệp định bao gồm việc tập huấn cho các cán bộ tại các đơn vị nghiệp vụ, cán bộ thực thi tại cửa khẩu về các cam kết cụ thể, đặc biệt là về thuế xuất nhập khẩu và xuất xứ, để đảm bảo việc thực hiện đúng, đầy đủ nội dung cam kết, (ii) Triển khai các cam kết của Chương 4 Hải quan và Thuận lợi hóa thương mại về các qui định và thủ tục hải quan, đơn giản hóa thủ tục hải quan, đảm bảo minh bạch, áp dụng các biện pháp quản lý hiện đại, xây dựng quan hệ đối tác hải quan doanh nghiệp…; (iii) Triển khai các cam kết của Nghị định thư 2 Hỗ trợ hành chính lẫn nhau trong lĩnh vực hải quan, đặc biệt cần xây dựng kế hoạch hợp tác với các cơ quan hải quan thành viên EU, (iv) Các nội dung liên quan tới hải quan trong Hiệp định, (v) Chế độ báo cáo, theo dõi, giám sát việc thực hiện Kế hoạch. Từng nội dung của Kế hoạch được phân công cho các đơn vị thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan. Vụ Hợp tác quốc tế là đơn vị được giao làm đầu mối chủ trì việc theo dõi, đánh giá, giám sát và tổng hợp việc thực hiện Hiệp định theo các yêu cầu đột xuất hoặc định kỳ hàng năm.

Ngoài Chương 4 và Nghị định thư 2 do Tổng cục Hải quan chủ trì, bản Kế hoạch cũng đề ra các nội dung cần phối hợp với các Bộ/Ngành triển khai thực hiện khi có yêu cầu như các cam kết về tạo thuận lợi thương mại, thương mại hàng hóa, các cam kết về xuất xứ, phòng vệ thương mại, thực thi quyền sở hữu trí tuệ tại biên giới… của Hiệp định.

Theo Kế hoạch, Tổng cục Hải quan cũng sẽ xây dựng các đầu mối liên lạc của Hải quan các thành viên EU và cơ quan có thẩm quyền của EU về hải quan nhằm trao đổi về các vấn đề hợp tác, xây dựng năng lực và trao đổi thông tin phục vụ công tác chống buôn lậu.

Đồng thời, Kế hoạch thực hiện của Tổng cục Hải quan đảm bảo việc triển khai Kế hoạch thực hiện tổng thể của Chính phủ và Kế hoạch thực hiện của Bộ Tài chính, bao gồm việc tham gia vào Cơ chế thực thi Hiệp định, cử đại diện Tham gia Ủy ban Thương mại (do Bộ Công Thương chủ trì) và Ủy ban Hải quan Điều (17.2 Các Ủy ban chuyên trách) và các Ủy ban/Tổ công tác khác khi có đề nghị từ các Bộ/Ngành. Hàng năm, Tổng cục Hải quan sẽ thực hiện đánh giá việc thực hiện Hiệp định và theo dõi các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Hiệp định đối với các vấn đề liên quan tới lĩnh vực hải quan để kịp thời có các giải pháp khắc phục hoặc đề xuất, kiến nghị với các cấp có thẩm quyền.