Thông tin báo chí: Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động thông quan hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc

Thời gian gần đây, hoạt động xuất nhập khẩu tại các tỉnh biên giới giáp Trung Quốc xuất hiện tình trạng ùn tắc lượng lớn hàng hóa chờ xuất khẩu mà theo số liệu tổng hợp và đánh giá thì tập trung chủ yếu tại các địa phương có hoạt động thông thương lớn với Trung Quốc như Lạng Sơn, Quảng Ninh, cụ thể:

1. Về tình hình XNK hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới phía bắc:

Lượng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu thời gian gần đây trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn giảm, chỉ khoảng 300-400 xe/ ngày trong khi lượng hàng hoá từ nội địa lên các cửa khẩu thuộc địa bàn tỉnh Lạng Sơn  rất lớn cộng với năng lực bến bãi có hạn dẫn đến tình trạng ùn tắc tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh.

Tính đến sáng ngày 21/12/2021, tổng lượng xe tồn tại 03 khu vực cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma là 4.461 xe (giảm 137 xe so với ngày 20/12/2021) (cụ thể tại cửa khẩu Hữu Nghị tồn 1.389 xe (trong đó: chờ xuất khẩu 183 xe, Bãi trung chuyển hàng hóa 1.206 xe, chủ yếu là mặt hàng Mít, Thanh Long, ván bóc, linh kiện điện tử; tại cửa khẩu Tân Thanh tồn 2.456 xe (trong đó: tồn tại Bến xe Bảo Nguyên 930 xe, Bãi xe Cốc Nam 252 xe, Khu phi thuế quan 1.124 xe), mặt hàng chủ yếu là Dưa hấu, Thanh Long, Chuối xanh, Mít, Xoài; tại cửa khẩu Chi Ma tồn 616 xe, chủ yếu là mặt hàng tinh bột sắn). Các khu vực bến bãi tại các cửa khẩu đã quá tải, khó bố trí, sắp xếp được thêm (gồm cả các khu vực tạm sử dụng), ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu, chất lượng hàng hóa, tăng thời gian xuất khẩu cũng như tăng chi phí, khó khăn cho công tác kiểm soát phòng, chống dịch và bố trí, sắp xếp các phương tiện vận chuyển.

Theo thông tin Tổng Lãnh sứ quán Việt Nam tại Nam Ninh, Trung Quốc tính đến ngày 16/12/2021 tại phía bên kia Trung Quốc, lượng phương tiện hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam còn tồn là 2400 xe.

Về kim ngạch chung xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn từ 01/12/2021 đến hết ngày 15/12/2021 chỉ đạt 121, 65 triệu USD giảm 40,5% so với cùng kỳ tháng 11/2021 và giảm 32,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Tính đến đến 21/12/2021, vẫn còn hiện tượng ách tắc phương tiện chở hàng hóa XNK mặc dù đã có sự nỗ lực giải quyết của chính quyền thành phố và các lực lượng chức năng, cụ thể:

- Tại khu vực cầu Bắc Luân II và lối mở Cầu phao Km 3+4 thuộc thành phố Móng Cái:

+ Tại cầu Bắc Luân II: còn tồn 346 xe chờ xuất khẩu, giảm 79 xe so với ngày 15/12/2021 (Trong đó: có 276 xe chở hoa quả và 70 xe chở đồ gỗ mỹ nghệ)

+ Khu vực phía cửa khẩu Đông Hưng (Trung Quốc): dự kiến có 289 xe của Việt Nam đã làm thủ tục xuất cảnh sang Đông Hưng - Trung Quốc để nhận hàng chở về Việt Nam (gồm hàng hóa chủ yếu là hàng nguyên liệu phục vụ sản xuất theo loại hình gia công, hàng quá cảnh và có 62 xe hàng hóa nhập kinh doanh tiêu dùng). Do thông báo của chính quyền Đông Hưng- Trung Quốc nên chưa làm thủ tục nhập cảnh về Việt Nam, còn lưu giữ tại bên Đông Hưng- Trung Quốc.

+ Tại khu vực Lối mở Cầu phao Km3+4: Trong thời gian qua lưu lượng hàng hóa nông lâm thủy sản không thay đổi, trung bình lượng phương tiện vận tải chở hàng hoá xuất khẩu qua Lối mở cầu phao Km 3+4 là 150 xe/ngày nên hàng hóa vẫn lưu thông ổn định, tuy nhiên lượng hàng hóa tồn đọng còn rất lớn. Đến nay, lượng xe tồn tại Lối mở Cầu phao Km3+4  là 1.188 xe, giảm 169 xe so với ngày 15/12/2021, chủ yếu là hàng thủy hải sản đông lạnh (940 xe), còn lại là hàng nông sản (248 xe).

- Tại khu vực cửa khẩu Hoành Mô, huyện Bình Liêu không có tình trạng hàng hóa tồn đọng, ách tắc tại khu vực cửa khẩu. Lưu lượng hàng hóa nhập khẩu sang Việt Nam đều được các cơ quan chức năng giải quyết thủ tục trong ngày. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây tình trạng phương tiện vận tải hàng hóa từ phía Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam sau khi giao hàng xong trở về Trung Quốc rất chậm do việc khử khuẩn, khử trùng của Trung Quốc dẫn đến tồn đọng rất nhiều xe, tiềm ẩn nguy cơ va chạm giao thông, gây ách tắc tại khu vực cửa khẩu, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, có nhiều thời điểm bãi tập kết không còn chỗ trống để tiếp nhận thêm phương tiện chở hàng nhập khẩu về làm thủ tục. Hiện nay, phía Trung Quốc chỉ làm thủ tục nhận được từ 25-30 xe/ngày, trong khi lưu lượng xe tồn đọng hàng ngày là trung bình khoảng 120 xe, có ngày lên tới 150 xe (do nhiều ngày trước tồn đọng dồn lại).

Nhận định khách quan nguyên nhân ùn tắc tại địa bàn tỉnh Quảng Ninh một phần do doanh nghiệp nắm bắt thông tin tại một số cửa khẩu của Việt Nam-Trung Quốc (Hữu Nghị - Lạng Sơn, Tân Thanh-Lạng Sơn) thường xuyên xuất nông sản đang có tình trạng ùn tắc dẫn đến lượng lớn phương tiện vận chuyển hàng hoá này chuyển hướng đến Móng Cái làm thủ tục dẫn đến tăng lượng xe tồn chờ làm thủ tục nêu trên.

Phía Trung Quốc thông báo đóng cửa khẩu Bắc Sơn là cửa khẩu đối đẳng với cửa khẩu Kim Thành- Lào Cai và kiểm soát chặt đối với hàng nông sản của Việt Nam với nguyên nhân phát hiện dịch bệnh Covid-19 trên xe chở hàng lạnh (xe thanh long) từ ngày 18/7/2021. Từ ngày 28/8/2021 thì các mặt hàng chuối xanh, mít được xuất khẩu trở lại. Do vậy, hàng hóa xuất khẩu không dồn về các cửa khẩu thuộc địa bàn tỉnh Lào Cai từ trước nên hiện tại không xảy ra tình trạng hàng xuất khẩu bị ách tắc, ùn ứ tại địa bàn tỉnh Lào Cai. Tổng hợp và đánh giá về kim ngạch xuất khẩu giảm gần 20% so với cùng kỳ năm 2020.

Cơ bản các địa phương này lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu trên địa bàn không cao. Mặc dù có việc tăng cường kiểm soát của dịch Covid- 19 từ phía Trung Quốc nhưng không ảnh hưởng lớn đến tốc độ thông quan hàng hóa trên địa bàn. Đặc biệt dọc tuyến biên giới Hà Giang tại các cửa khẩu Xí Mần, Săm Pun, Phó Bảng phía Trung Quốc cho xây hàng rào kiên cố hàng hóa không qua lại được.

Riêng địa bàn tỉnh Cao Bằng, tính đến ngày 21/12/2021, tại địa bàn có 203  xe, trong đó Tà Lùng 113 xe; Trà Lĩnh còn 90 xe, hàng hóa là gỗ bóc, tiêu, thạch đen, mít quả, tôm, cá... (chủ yếu là gỗ bóc 99 xe).

2. Về chính sách quản lý hoạt động XNK hàng hóa nông sản qua các cửa khẩu biên giới:

a) Chính sách thương mại biên giới

Hiện nay, trên toàn tuyến biên giới đất liền của Việt Nam – Trung Quốc đã mở 7 cửa khẩu quốc tế, 6 cửa khẩu song phương, 21 cửa khẩu phụ, 37 lối mở biên giới. Trong đó:

- Cửa khẩu quốc tế được mở cho người, phương tiện của Việt Nam và nước ngoài xuất cảnh, nhập cảnh; hàng hóa, vật phẩm xuất khẩu, nhập khẩu.

-  Cửa khẩu chính (cửa khẩu song phương) được mở cho người, phương tiện Việt Nam và nước láng giềng có chung cửa khẩu xuất cảnh, nhập cảnh; hàng hóa, vật phẩm xuất khẩu, nhập khẩu.

- Cửa khẩu phụ được mở cho người, phương tiện Việt Nam và nước láng giềng thuộc tỉnh biên giới hai bên xuất cảnh, nhập cảnh; hàng hóa, vật phẩm xuất khẩu, nhập khẩu.

-  Lối mở biên giới (đường qua lại chợ biên giới, cặp chợ biên giới; điểm thông quan hàng hóa biên giới; đường qua lại tạm thời) được mở cho cư dân biên giới hai bên, phương tiện, hàng hóa của cư dân biên giới hai bên qua lại và các trường hợp khác nhằm thực hiện chính, sách thương mại biên giới theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; hoặc được mở trong trường hợp bất khả kháng hay yêu cầu đặc biệt của hai bên biên giới.

b) Về thủ tục hải quan

Thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK của Việt Nam và Trung Quốc đều thực hiện theo phương thức điện tử và phân luồng xanh, vàng, đỏ giống nhau.

Hải quan Trung Quốc thực hiện công tác giám sát hải quan tại cửa khẩu, lối mở, thực hiện các công tác giám sát tại hiện trường như giám sát phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, kiểm tra bảng kê hàng hóa; kiểm tra, giám sát, kiểm dịch, kiểm nghiệm giám sát vệ sinh an toàn thực phẩm,...; kiểm tra, giám sát, quản lý hoạt động thương mại của cư dân biên giới; quản lý giám sát thương mại điện tử xuyên biên giới, hàng hóa chuyển phát nhanh; trong khi Hải quan Việt Nam chỉ thực hiện thủ tục thông quan hàng hóa, các thủ tục liên quan đến kiểm dịch, kiểm tra an toàn thực phẩm và kiểm tra, quản lý chuyên ngành khác do các Bộ quản lý ngành, lĩnh vực thực hiện.

c) Về chính sách kiểm dịch

Đối với hàng hóa nông sản, thủy sản, hoa quả của Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam, khi làm thủ tục hải quan, ngoài bộ hồ sơ theo quy định, người khai hải quan phải nộp kết quả kiểm dịch của cơ quan kiểm dịch để được thông quan lô hàng nhập khẩu.

Tuy nhiên, đối với hàng hóa nhập khẩu vào Trung Quốc phải được cơ quan Hải quan Trung Quốc cấp xác nhận truy suất nguồn gốc (kiểm tra tại nguồn, cấp nhãn mác cho sản phẩm, dán tem truy suất,...). Ngoài một số quy định theo thông lệ quốc tế (kiểm tra và khử trùng phòng dịch đối với hàng hóa được vận chuyển trong container thường, xe chở container cũng như bao bì hàng hóa trên xe, các biện pháp kiểm dịch gồm: lấy mẫu hàng hóa nhập khẩu trong container để kiểm tra, xét nghiệm; tiến hành khử trùng công đoạn bốc dỡ hàng hóa trên container nhập khẩu; thực hiện phun khử trùng phòng dịch đối với container rỗng trong lúc lau dọn, bốc xếp hàng hóa), Trung Quốc cũng đưa ra một số yêu cầu riêng biệt hoặc siết chặt việc thực thi các quy định đã ban hành trước đây đối với nông thủy sản nhập khẩu như: chỉ định cửa khẩu nhập khẩu, xét nghiệm Covid -19, rút ngắn thời gian đóng – mở cửa khẩu,...

Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành lệnh số 248 ngày 12/04/2021 về “Quy định quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu vào Công hòa nhân dân Trung Hoa” và lệnh số 249 ngày 14/4/2021 về “Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu vào Cộng hòa nhân dân Trung Hoa”, các quy định này có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021 theo đó doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc phải chủ động trong kế hoạch kinh doanh, đáp ứng đúng các quy định kiểm soát của Trung Quốc như:nguồn gốc xuất xứ, bao bì nhãn mác, chất lượng hàng hóa, hợp đồng, hóa đơn thương mại....

3. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc:

Việc ùn tắc hàng hóa xuất khẩu chủ yếu là nông sản tại địa bàn tỉnh Lạng Sơn (Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma) và tỉnh Quảng Ninh (Móng Cái) như nêu trên theo đánh giá nguyên nhân chủ yếu là:

3.1. Về phía Trung Quốc:

- Trung Quốc tiếp tục áp dụng các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 dẫn đến tình trạng lái xe hàng hóa qua lại khu vực biên giới hạn chế, có những cửa khẩu chỉ đáp ứng 20- 25% so với lưu lượng thông quan hàng hóa so với bình thường như…. Đặc biệt có địa phương cơ quan chức năng phía Trung Quốc tăng cường biện pháp chống dịch ở mức cao hơn, trong đó yêu cầu  thay đổi phương thức giao nhận hàng hóa tại cặp cửa khẩu Tân Thanh- Pò Chìa và cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị- Hữu Nghị Quan theo hướng lái xe chuyên trách điều khiển xe sang phía Trung Quốc giao hàng và yêu cầu lái xe phải đi về trong ngày, niêm phong cabin xe, lái xe không được xuống xe và phải tiêm đủ 02 mũi vắc xin và thực hiện xét nghiệm Covid-19 bằng phương pháp PCR định kỳ 03 ngày/lần;

- Để tập trung chống dịch, phía Trung Quốc chuyển một số cán bộ kiểm dịch hải quan sang hỗ trợ công tác kiểm soát người Trung Quốc nhập cảnh về nước ăn Tết nên lực lượng hải quan giải quyết thủ tục hàng hóa hiện nay rất mỏng.

- Chính quyền thành phố Đông Hưng có thông báo sẽ tạm dừng làm thủ tục thông quan cho người, hàng hóa qua cửa khẩu Đông Hưng (gồm cả khu mậu dịch cặp chợ biên giới)từ 0h ngày 21 tháng 12 năm 2021, thời gian thông quan cụ thể sẽ có thông báo sau.

3.2. Về phía Việt Nam

- Nông sản của các tỉnh phía Nam đang vào vụ thu hoạch, sản lượng hàng hóa tăng và nhu cầu tiêu dùng dịp lễ, Tết của thị trường Trung Quốc vào những tháng cuối năm tăng cao.

- Từ ngày 01/01/2022, Lệnh số 248 ngày 12/04/2021 và 249 ngày 14/4/2021 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc có hiệu lực cũng là nguyên nhân khiến lượng hàng hóa hoa quả, nông sản thực phẩm đổ dồn về các cửa khẩu biên giới phía Bắc chờ xuất khẩu sang Trung Quốc để tránh chính sách của Trung Quốc trước ngày 01/01/2021.

Khi Trung Quốc đưa ra thông báo dự kiến tạm dừng nhập khẩu trước và sau Tết nguyên đán 14 ngày đối với xe lạnh để chuẩn bị các công việc trước và sau Tết càng gây áp lực cho các doanh nghiệp Việt Nam đưa hàng hóa lên cửa khẩu để kịp xuất khẩu trước thời gian trên.

- Thông tin về tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các khu vực biên giới đến các doanh nghiệp xuất khẩu, thương lái không được đầy đủ, chi tiết dẫn đến hàng hóa vẫn tiếp tục được đưa lên cửa khẩu với số lượng lớn, không được điều tiết theo diễn biến tình hình thực tế.

- Cách thức mua bán hàng hóa nông sản vẫn không tuân theo các chuẩn mực thương mại quốc tế (hợp đồng thương mại quốc tế, các điều khoản quy định cụ thể về phương thức giao nhận hàng hóa, thanh toán tiền hàng cũng như các điều khoản quy định trong trường hợp rủi ro…) nên thiệt hại nhiều năm qua vẫn nghiêng về phía người xuất khẩu Việt Nam.

4. Một số giải pháp ứng phó của Cơ quan Hải quan

- Ngay từ tháng 6/2021, để giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới có thể xảy ra do phía Trung Quốc thực hiện các biện pháp tăng cường kiểm soát phục vụ phòng chống dịch Covid – 19, Tổng cục Hải quan đã có công điện số 14/TCHQ chỉ đạo Cục Hải quan các tỉnh biên giới thực hiện các giải pháp như:

(i) Khẩn trương tạo điều kiện và thực hiện thông quan ngay trong ngày đối với hàng hóa xuất khẩu là nông sản đến thời điểm thu hoạch chính vụ nói riêng và nông sản nói chung qua cửa khẩu biên giới; giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan xuất khẩu hàng hóa; phối hợp chặt chẽ, thường xuyên trao đổi thông tin với cơ quan kiểm dịch để thực hiện nhanh chóng thủ tục cho doanh nghiệp;

(ii) Bố trí cán bộ công chức giải quyết thủ tục thông quan và giám sát hàng hóa xuất khẩu là nông sản qua cửa khẩu ngoài giờ hành chính, ngày nghỉ, ngày lễ; ưu tiên, bố trí, sắp xếp các xe đã hoàn thành thủ tục thông quan hàng hóa trước được đi qua cửa khẩu sớm;

(iii) Phối hợp với các lực lượng Biên phòng, Công an để điều tiết giao thông cho xe ra vào, không bị ùn tắc, đảm bảo an ninh trật tự, không để xảy ra tình trạng mất ổn định gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp;

(iv) Thường xuyên trao đổi, nắm bắt thông tin về thủ tục hải quan và chính sách hàng hóa của phía nhập khẩu và tuyên truyền phố biến cho doanh nghiệp;

(v) Khuyến khích và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện khai báo hồ sơ hải quan điện tử từ chiều hôm trước để đầu giờ sáng hôm sau đã hoàn thiện hồ sơ để thông quan ngay hàng hóa,…

- Các Cục Hải quan các tỉnh biên giới phía bắc đã triển khai một số giải pháp như: (i) Phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn và tại cửa khẩu bố trí, phân công công chức phối hợp phân luồng, điều tiết phương tiện vận chuyển hàng hoá xuất khẩu đảm bảo vừa tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hoá xuất nhập khẩu, vừa  an toàn trong công tác phòng chống dịch, ưu tiên phân luồng dành riêng cho các mặt hàng xuất khẩu dễ hư hỏng; (ii) trao đổi thông tin, gửi Công hàm cho phía Trung Quốc tạo điều kiện thuận lợi, ưu tiên thủ tục hải quan đối với hàng nông sản, thủy sản để rút ngắn thời gian thông quan; (iii) thành lập Tổ hỗ trợ, xử lý vướng mắc về thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại cấp Cục và Chi cục. Bố trí cán bộ giải quyết thủ tục xuất khẩu hàng hóa 24/7 cho các lô hàng xuất khẩu. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện các hoạt động đóng gói gia cố bao bì, phân loại hàng hóa dưới sự giám sát của cơ quan hải quan... không làm thay đổi xuất xứ, nguồn gốc; (iv) tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp có hoạt động XNK qua địa bàn nắm bắt, hiểu biết đầy đủ các chủ trương, chính sách của phía Trung Quốc để chủ động điều tiết hàng hóa, quyết định loại hình mua bán, lựa chọn cửa khẩu, doanh nghiệp đáp ứng điều kiện tham gia hoạt động XNK để không bị động, bất ngờ, thua thiệt trong hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa qua biên giới.

5. Kiến nghị, đề xuất:

Để kịp thời có giải pháp đồng bộ hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tránh ảnh hưởng xấu do việc ùn tắc hàng hóa tại cửa khẩu gây thiệt hại kinh tế do phía Trung Quốc thắt chặt quản lý tại các cửa khẩu như tình hình nêu trên, Tổng cục Hải quan chủ động chỉ đạo đơn vị trực thuộc bám sát diễn biến hiện tượng ùn tắc hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc để thực hiện các giải pháp phù hợp như bố trí cán bộ công chức giải quyết thủ tục ngoài giờ hành chính, tuyên truyền, phổ biến cho doanh nghiệp xuất khẩu và phối hợp các lực lượng Biên phòng, Công an điều tiết giao thông cho xe ra vào nhằm hạn chế ùn tắc tại các cửa khẩu và tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất khẩu hàng hóa, nông sản, trái cây tươi qua các cửa khẩu. Đồng thời, Tổng cục Hải quan báo cáo Bộ tình hình và đề xuất Bộ có ý kiến kiến nghị một số nội dung với các Bộ Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao như sau:

a) Đối với Bộ Công Thương:

- Đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan đàm phán, kiến nghị vơi các bộ, ngành và chính quyền địa phương phía Trung Quốc triển khai các giải pháp nhằm tăng thời gian thông quan tại các cửa khẩu; nâng cao hiệu suất làm việc của các lực lượng chức năng, đơn vị tại cửa khẩu phía Trung Quốc như: hải quan, kiểm dịch, doanh nghiệp dịch vụ vận tải nhằm tạo thuận lợi hơn cho hoạt động thông quan, xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là các mặt hàng nông sản của Việt Nam.

- Phối hợp với VCCI và thông qua các Hiệp hội ngành hàng, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam và Sở Công Thương các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương thông báo về việc phía Trung Quốc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 cả trên bao bì chứa đựng hàng hoá và đề nghị các doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ từ khâu thu hoạch, phân loại, đóng gói, bốc xếp hàng hoá, đảm bảo không có vi rút Covid-19. Đồng thời, chỉ vận chuyển hàng hóa lên cửa khẩu khi đã ký hợp đồng mua bán với đối tác Trung Quốc.

- Chỉ đạo Thương vụ Việt Nam và các Tham tán thương mại tại Trung Quốc kịp thời nắm thông tin và phối hợp với các địa phương có cửa khẩu biên giới với Trung Quốc để cung cấp, cập nhật thường xuyên về các quy định, yêu cầu của phía Trung Quốc đối với hàng nông sản xuất khẩu.

- Thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản, đẩy mạnh kích cầu tiêu dùng trong nước và chế biến nông sản.

- Dự báo, đánh giá tác động đến tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh thời gian giáp Tết khi xẩy ra đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa từ Trung Quốc.

b) Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:

- Chủ trì phối hợp với các Bộ ngành liên quan tiếp tục, thường xuyên đàm phán với Hải quan Trung Quốc ký kết Nghị định thư về việc giảm tỷ lệ kiểm tra kiểm dịch, xây dựng cơ chế để kiểm tra nhanh các chứng thư kiểm dịch động thực vật và thống nhất cơ chế giám sát an toàn thực phẩm đối với các lô hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc; đàm phán mở cửa thị trường về mặt kỹ thuật với các cơ quan hữu quan phía Trung Quốc nhằm mở rộng danh mục sản phẩm nông sản, thủy sản cũng như bổ sung danh sách doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu sang thị trường này.

- Đàm phán, thống nhất với cơ quan chức năng phía Trung Quốc để thống nhất thủ tục kiểm dịch đối với hàng hóa nông lâm, thủy sản, hoa quả tươi trong giai đoạn 02 nước đẩy mạnh phòng dịch Covid - 19, không để tình trạng đóng cửa khẩu hoặc tạm dừng nhập khẩu nông sản, hoa quả như thời gian vừa qua.

- Nắm bắt tình hình liên quan chính sách quản lý tăng cường, chặt chẽ đối với các mặt hàng nông lâm thủy sản được sản xuất từ phía Việt Nam của phía Trung Quốc để có hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam phù hợp.

c) Bộ Ngoại giao:

- Đề nghị Bộ Ngoại giao đàm phán, trao đổi với cơ quan chức năng phía Trung Quốc đảm bảo việc thực hiện theo đúng Hiệp định thương mại biên giới giữa 02 nước đã ký kết để hoạt động thương mại biên giới phát triển lành mạnh, liên tục và ổn định. Trường hợp khi có thay đổi về chính sách đối với hàng hóa xuất nhập khẩu cần thông báo trước ít nhất 10 ngày trước khi áp dụng để phía Việt  Nam có thời gian chuẩn bị.   

- Phối hợp với Bộ Quốc Phòng (cơ quan được giao làm Chủ tịch Ủy ban hợp tác quản lý của khẩu Việt Nam - Trung Quốc phía Việt Nam) trao đổi với cơ quan chức năng phía Trung Quốc thực hiện theo Hiệp định về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc về việc thông báo cho phía Việt Nam khi Trung Quốc tạm thời đóng cửa khẩu (thông báo trước 05 ngày) để phía Việt Nam chủ động có kế hoạch thông báo cho người dân, doanh nghiệp và lực lượng chức năng có thời gian chuẩn bị, tránh gây ách tắc hàng hóa tại cửa khẩu và thiệt hại kinh tế cho cả hai bên như thời gian vừa qua.

d) Đối với UBND tỉnh Biên giới phía Bắc:

- Chỉ đạo Sở, ngành trực thuộc theo chức năng phối hợp kiểm soát, tạo thuận lợi cho hoạt động vận chuyển, lưu thông, mua bán hàng hóa, trao đổi thương mại biên giới;

- Thiết lập, duy trì thường xuyên mối quan hệ chặt chẽ với chính quyền cặp cửa khẩu đổi diện, đối thoại giải quyết những vấn đề thương mại phát sinh trên địa bàn, các phương án đảm bảo phòng chống dịch của phía Việt Nam.

- Chủ động đánh giá, dự báo và báo cáo kịp thời tình hình hoạt động thương mại biên giới trên địa bàn về các cơ quan chức năng biết tình hình.

- Về lâu dài, các tỉnh biên giới cần quy hoạch các khu vực xây dựng các kho chuyên dụng bảo quản hàng nông sản, hoa quả tại các cửa khẩu.

- Hoạch định triển khai các biện pháp tại khu vực cửa khẩu đảm bảo an toàn trong phòng chống dịch Covid - 19 cho người, phương tiện, hàng hóa.

đ) Đối với Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan):

Bên cạnh các giải pháp đã triển khai có hiệu quả trong thời gian qua, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) có công văn chỉ đạo các Cục Hải quan thực hiện tiếp một số giải pháp sau:

- Tạo điều kiện tối đa và thực hiện thông quan nhanh chóng trong ngày đối với hàng hóa xuất khẩu tại địa bàn (kể cả ngoài giờ hành chính); giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan xuất khẩu hàng hóa. Trong trường hợp thay đổi cửa khẩu xuất,thay đổi phương thức vận chuyển hàng hóa  hoặc không có nhu cầu xuất khẩu thì hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện khai sửa đổi, bổ sung hoặc hủy tờ khai hải quan (đối với các trường hợp đã đăng ký tờ khai), đăng ký tờ khai hải quan mới theo quy định để tiếp tục xuất khẩu hoặc đưa trở lại nội địa để tiêu thụ.  

- Bố trí cán bộ công chức giải quyết thủ tục thông quan và giám sát hàng hóa xuất khẩu ngoài giờ hành chính, ngày nghỉ, ngày lễ; ưu tiên, bố trí, sắp xếp các xe đã hoàn thành thủ tục thông quan hàng hóa trước được đi qua cửa khẩu sớm.

- Phối hợp với các doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi tại khu vực cửa khẩu bố trí địa điểm và tạo điều kiện cho việc bảo quản, phân loại chất lượng hàng hóa của doanh nghiệp trong thời gian chờ xuất khẩu; cho phép doanh nghiệp gửi hàng hóa xuất khẩu đã hoàn thành thủ tục hải quan cần bảo quản vào các kho lạnh (bao gồm cả kho ngoại quan, kho lưu giữ hàng hóa TNTX đông lạnh) tại khu vực cửa khẩu; trường hợp có thay đổi thông tin hàng hóa so với nội dung khai trên tờ khai hải quan thì hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện khai sửa đổi, bổ sung theo quy định.

- Thường xuyên cập nhật tình hình, cung cấp thông tin, khuyến cáo kịp thời tới các doanh nghiệp xuất khẩu hàng nông sản qua các cửa khẩu trên địa bàn. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trên địa bàn điều tiết giao thông cho xe ra vào không bị ùn tắc, đảm bảo công tác phòng, chống dịch cũng như hạn chế chi phí phát sinh cho doanh nghiệp, thương nhân;

- Phối hợp với các cơ quan chức năng, lực lượng tại cửa khẩu tiến hành hội đàm, trao đổi với phía Trung Quốc nhằm tăng cường năng lực thông quan, giải quyết nhanh tình trạng ùn tắc.