Bước tiến lớn trong chặng đường 40 năm quan hệ ASEAN - Mỹ

Tham dự cuộc họp có Ủy ban các Đại diện thường trực tại ASEAN (CPR), Đại biện lâm thời Phái đoàn Đại diện thường trực Mỹ tại ASEAN và Ban Thư ký ASEAN.

Đánh giá tổng quan về quan hệ ASEAN-Mỹ, hai bên nhấn mạnh năm 2017 đã đánh dấu một bước tiến lớn trong chặng đường 40 năm quan hệ giữa ASEAN và Mỹ. ASEAN đánh giá cao và hoan nghênh việc Tổng thống Donald Trump tham dự các hội nghị liên quan trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 32 tháng 11/2017; chuyến thăm và làm việc của Phó Tổng thống Mike Pence tới Ban Thư ký ASEAN tại Jakarta tháng 4/2017 và cuộc họp đặc biệt giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Mỹ tháng 5/2017. Washington cho rằng những sự kiện đối ngoại trên đã tái khẳng định các cam kết và chính sách của mình đối với khu vực và mong muốn hai bên sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy quan hệ lên tầm cao mới.

Về các chương trình hợp tác, hai bên đánh giá cao tiến độ cũng như hiệu quả triển khai Kế hoạch hành động ASEAN-Mỹ giai đoạn 2016-2020, với 91/130 dòng hành động (khoảng 88%) đang được triển khai trên các lĩnh vực như ứng phó với các thách thức xuyên quốc gia, hợp tác hàng hải, hội nhập kinh tế, hợp tác phát triển, bồi dưỡng các nhà lãnh đạo trẻ và bình đẳng giới. Nhân dịp này, Mỹ thông báo 2 chương trình hỗ trợ ACTI (về thương mại và đầu tư) và PROGRESS (về quản trị, an ninh và phát triển bền vững) sẽ kết thúc vào cuối năm 2018; đồng thời, đề xuất hướng thúc đẩy quan hệ hợp tác trong thời gian, đặc biệt là thông qua hai chương trình thay thế là IGNITE và PROSPECT, dự kiến đi vào triển khai đầu năm 2019.

Nhân dịp này, ASEAN đã cập nhật một số tình hình khu vực trong thời gian qua, trong đó có kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 32 tại Singapore; kêu gọi hai bên thúc đẩy hợp tác vì mục tiêu hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng trong khu vực, trong đó có Biển Đông; đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ ASEAN thực hiện Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) và Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025; đồng thời cập nhật thông tin về những ưu tiên trong năm 2018 như thúc đẩy Cộng đồng ASEAN tự cường và sáng tạo, hình thành mạng lưới các thành phố thông minh ASEAN và an ninh mạng. Mỹ tái khẳng định các cam kết và trình bày về chiến lược đối với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương (Indo-Pacific); khẳng định tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cam kết tiếp tục hỗ trợ các dự án và chương trình phát triển của ASEAN trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, hai bên cũng khẳng định lại tầm quan trọng của an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không; nhấn mạnh các nguyên tắc ứng xử dựa trên luật lệ, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

ASEAN–Mỹ chính thức thiết lập quan hệ vào năm 1977, sau đó nâng cấp lên Quan hệ Đối tác Tăng cường năm 2005 và Quan hệ Đối tác Chiến lược năm 2015. Mỹ là nước đối thoại đầu tiên cử Đại sứ riêng và thành lập Phái đoàn Đại diện thường trực tại ASEAN (tháng 6/2010). Năm 2017 đã chứng kiến nhiều chương trình và hoạt động kỷ niệm được tổ chức tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ, thủ đô Washington và Hà Nội nhân kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Mỹ./.