Khuyến cáo bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy đối với khu dân cư, nhà ở

Trong thời gian qua, tình hình cháy nổ trên cả nước nói chung và địa bàn tỉnh Bình Phước nói riêng diễn biến phức tạp, xảy ra nhiều vụ cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, trong đó cháy ở các nhà dân, khu dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh luôn chiếm tỷ lệ cao cả về số vụ và thiệt hại. Hiện nay, tỉnh Bình Phước đang vào đợt cao điểm mùa khô, nắng nóng kéo dài càng làm cho nguy cơ cháy, nổ cao. Để hạn chế đến mức thấp nhất do cháy, nổ gây ra, các cấp uỷ, chính quyền, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất..., nhất là người dân cần tìm hiểu kiến thức, điều kiện bảo đảm an toàn PCCC và cứu hộ cứu nạn (CHCN).

Đối với khu dân cư

Để bảo đảm an toàn PCCC cho các khu dân cư (thôn, ấp, bản, tổ dân phố...), đặc biệt là các khu dân cư tập trung nhiều nhà làm bằng vật liệu dễ cháy, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất số vụ và thiệt hại về người, tài sản do cháy gây ra, Chủ tịch UBND cấp xã, trưởng thôn, trưởng ấp, trưởng bản, tổ trưởng dân phố cần thường xuyên tổ chức tuyên truyền, vận động cán bộ, nhân dân nêu cao ý thức cảnh giác, phòng ngừa cháy nổ, ý thức trách nhiệm vì cộng đồng trong hoạt động PCCC. Xây dựng các nội quy, quy định về PCCC, các mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC”, “Điểm chữa cháy công cộng”, “Cụm dân cư an toàn PCCC”; “Khu tự quản bảo đảm an ninh, trật tự và PCCC”, quy định chế độ kiểm tra, nhắc nhở lẫn nhau giữa các gia đình trong cụm, tạo nên phong trào hoạt động PCCC có hiệu quả tại khu dân cư.

Tổ chức kiểm tra và yêu cầu các hộ gia đình, nhất là nhà ở để kết hợp sản xuất, kinh doanh hàng hóa dễ cháy nằm trong khu dân cư cam kết thực hiện nghiêm các quy định về PCCC. Hướng dẫn, phổ biến các biện pháp phòng cháy trong hộ gia đình, đặc biệt là việc sử dụng điện, đun nấu và thắp hương thờ cúng; quản lý chặt việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, điện, chất cháy vào thời điểm có nguy cơ cháy cao và trước khi đi ngủ tới từng gia đình để thực hiện.

Phối hợp với đơn vị điện lực kiểm tra, khắc phục ngay những sơ hở, thiếu sót trong cung ứng, truyền tải điện tại khu vực dân cư và đến các hộ tiêu thụ điện, đề phòng chập, cháy từ đường dây lan vào nhà ở.

Tổ chức tuần tra, canh gác vào ban đêm để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp cháy, nổ, không để xảy ra cháy lớn, bị động.

Vận động các hộ gia đình tự giác dỡ bỏ các bộ phận cơi nới, lều lán, mái vây bằng các vật liệu dễ cháy sát nhau hoặc thay thế bằng vật liệu khó cháy hoặc không cháy, trước hết làm theo từng dãy tạo thành khoảng cách để ngăn cháy lan. Đồng thời, tiến hành tháo dỡ các vật cản trên các đường làng, ngõ xóm để tạo điều kiện cho việc chữa cháy, cứu người, cứu tài sản được dễ dàng. Thường xuyên dọn vệ sinh, làm cỏ đối với các khu vườn cây, đất trống để không còn các chất cháy nhằm tạo khoảng cách chống cháy lan. Khi thu gom cỏ, rác, lá cây tại các vườn cây cao su, điều để đốt thì phải tạo khoảng cách an toàn và cử người trông coi không để cháy lan sang các khu vực khác. Trước khi ra về phải kiểm tra, dập tắt không còn lửa và đảm bảo chắc chắn rằng không có khả năng cháy lại.

Củng cố lực lượng dân phòng, bố trí những người thường xuyên hoạt động trên địa bàn để tổ chức thường trực chữa cháy và có thể huy động được ngay khi cần thiết.

Xây dựng mới hoặc bổ sung phương án chữa cháy khu dân cư. Phương pháp chữa cháy cần được tổ chức nghiên cứu, thực tập với các tình huống sát thực tế nhằm chủ động đối phó với các vụ cháy xảy ra trên địa bàn. Trong phương án cần tính đến khả năng phải phá dỡ những hạng mục, công trình, nhà cửa để ngăn chặn cháy lan.

Vận động các hộ gia đình dự trữ nước sinh hoạt kết hợp để chữa cháy. Nơi nào có điều kiện thì tổ chức xây bể chứa nước chữa cháy cho từng cụm hoặc cho cả khu.

Đầu tư trang bị một số phương tiện chữa cháy cần thiết cho đội, tổ dân phòng như: Máy bơm chữa cháy, lăng, vòi, bình chữa cháy xách tay, câu liêm, thang, xô, thùng xách nước, búa tạ, xà beng, kìm cộng lực... Đặc biệt là tại khu dân cư tập trung nhiều nhà dễ cháy, vận động các gia đình tự mua sắm, trang bị phương tiện, dụng cụ chữa cháy phù hợp với hộ gia đình.

Đối với nhà ở hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh

Để đảm bảo an toàn PCCC đối với hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chủ hộ gia đình, cơ quan, tổ chức, cá nhân hoạt động trong ngôi nhà cần tổ chức thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn về phòng cháy gồm: Chủ hộ gia đình cần chủ động tìm hiểu để có kiến thức và kỹ năng cơ bản về PCCC; đôn đốc, nhắc nhở thành viên trong hộ gia đình thực hiện quy định của pháp luật về PCCC và nắm vững kiến thức cơ bản về PCCC, thoát nạn, cứu người trong đám cháy, sơ cứu ban đầu.

Khi xây dựng nhà phải dự tính đến lối thoát hiểm, nên có 1 cửa (lối đi) chính và 1 cửa (lối đi) thoát hiểm. Đối với nhà ở gia đình, nhà dạng ống, nhà liên kề, chia lô: Không sắp xếp vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn; không lắp đặt biển quảng cáo, lồng sắt, lưới sắt tại các ban công, lô gia của nhà (phần hành lang hướng ra ngoài); tầng sân thượng, mái cần bố trí thông thoáng và có lối lên từ tầng dưới qua các thang cố định và cửa đi, không khóa cửa lối lên mái, trường hợp cửa có khóa, cần quy định vị trí để chìa khóa trong nhà. Đối với nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, chứa hàng hóa, chất nguy hiểm về cháy, nổ nên bố trí tách biệt với nơi ở, sinh hoạt; không sản xuất, kinh doanh chất, hàng hóa dễ cháy, nổ trong ngôi nhà (xăng, dầu, hóa chất dễ cháy, nổ...).

Sắp xếp vật dụng, hàng hóa, vật liệu dễ cháy ngăn nắp, gọn gàng, cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt như tủ điện, ổ cắm điện... tối thiểu 0,5m. Không tích trữ, chứa xăng, dầu, khí đốt, chất lỏng dễ cháy ở trong nhà; trường hợp cần thiết thì chỉ nên dự trữ số lượng tối thiểu đáp ứng nhu cầu sử dụng trong thời gian ngắn và bảo quản nơi thông thoáng, cách xa nguồn lửa, nguồn nhiệt; không bảo quản, sử dụng chất khí, chất lỏng dễ cháy, nổ trong tầng hầm, cùng với khu vực có nhiều vật dụng, hàng hóa dễ cháy và trong phòng ngủ...

Ô tô, mô tô, xe gắn máy, máy phát điện và phương tiện khác có sử dụng xăng, dầu, chất lỏng dễ cháy cần để cách xa nơi đun nấu, nguồn lửa, nguồn nhiệt.

Quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt: Khi đun nấu, thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã...; sử dụng các thiết bị đốt nóng, sửa chữa, thi công, hàn cắt (gây phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt)... phải đảm bảo khoảng cách an toàn và có người trông coi.

Tại nơi đun nấu, không nên để hàng hóa, chất dễ cháy gần nơi đun nấu. Khi sử dụng bếp, cần lưu ý đối với bếp gas cần tắt bếp và đóng van bình gas khi không sử dụng; thường xuyên kiểm tra ống dẫn gas, van khóa, van an toàn để kịp thời thay thế khi bị hư hỏng. Vị trí đặt bình gas, bếp gas cần bảo đảm thông thoáng và không để gần các thiết bị điện, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt; nên lắp đặt đầu báo dò khí gas tại khu vực đặt bình gas, bếp gas. Trường hợp sử dụng hệ thống cấp khí đốt trung tâm cần thiết kế, lắp đặt, nghiệm thu theo đúng quy định của tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Đối với bếp điện (bếp từ, hồng ngoại...), cần bố trí đường dây điện phù hợp với công suất của bếp và có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, aptomat...). Đối với bếp dầu, thường xuyên lau chùi sạch sẽ; không rót dầu vào bếp khi bếp đang cháy; không dùng xăng làm nhiên liệu cho bếp dầu.

Khu vực thờ cúng: Vách, trần nhà nên sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy; đèn, bát hương, nến khi thắp cần đặt chắc chắn trên mặt phẳng để tránh bị đổ vỡ, trường hợp đặt trên vật dụng khác thì nên sử dụng vật dụng là loại không cháy hoặc khó cháy (miếng lót bằng kim loại, bát, đĩa, cốc...); không nên thắp đèn hương, nến, đèn cầy khi đi ngủ hoặc không có người ở nhà.

Thiết kế, lắp đặt bảo đảm đủ công suất cấp cho các thiết bị sử dụng, có thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ (cầu dao, cầu chì, aptomat...) cho hệ thống điện chung toàn nhà, từng tầng, nhánh và thiết bị tiêu thụ điện có công suất lớn (điều hòa, bình nóng lạnh...), cầu dao, aptomat nên lắp đặt tại vị trí thuận tiện cho việc ngắt điện.

Bố trí tách biệt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh với các khu vực khác của nhà. Khi lắp đặt thêm thiết bị tiêu thụ điện, cần tính toán tránh gây quá tải; không nên sử dụng nhiều thiết bị điện trên cùng một ổ cắm; khi lắp đặt các thiết bị điện sinh nhiệt lớn (đèn sưởi, quạt sưởi, lò nướng...), cần có khoảng cách an toàn đến các vật dụng dễ cháy. Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà.

Thường xuyên kiểm tra, sửa chữa, thay thế thiết bị điện bị hư hỏng hoặc không bảo đảm an toàn.

Chuẩn bị phương án thoát nạn khi có cháy xảy ra. Đối với nhà có 1 lối thoát nạn, cân hướng dẫn bố trí thêm phương án thoát nạn thứ hai (có thể là cầu thang sắt ngoài nhà, ống tụt hoặc thang dây, dây thả chậm đặt tại ban công, lô gia, sân thượng; lối sang mái của nhà bên cạnh để thoát nạn trong trường hợp khẩn cấp).

Đối với lối đi, lối thoát nạn, cần lưu ý giải pháp giảm thiểu đến mức thấp nhất tác động của các yếu tố nguy hiểm từ đám cháy: Không để phương tiện, hàng hóa, đồ dùng, vật liệu dễ cháy hoặc nguồn lửa, nguồn nhiệt trên hành lang, lối thoát nạn, cầu thang thoát nạn của nhà; không để các thiết bị, vật dụng nhô ra khỏi mặt tường ở độ cao dưới 2m; cầu thang bộ thoát nạn trong nhà nên sử dụng vật liệu không cháy hoặc khó cháy; hạn chế cầu thang xoắn ốc; cửa đi ra ngoài nhà tại tầng 1 nên sử dụng cửa có bản lề (cửa cánh), hạn chế lắp đặt cửa trượt, cửa cuốn; nên bố trí nơi để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ thông thường (búa, rìu, xà beng...) trong nhà để kịp thời mở cửa khi xảy ra sự cố cháy, nổ. Trường hợp lắp đặt cửa cuốn thì cần có bộ lưu điện và bộ tời bằng tay để mở cửa khi mất điện hoặc động cơ bị hỏng.

Đối với nhà ở có ban công, lô gia hoặc cửa sổ ở mặt tiếp giáp với đường giao thông, cần bảo đảm thông thoáng để thoát nạn khi cần thiết; trường hợp lắp đặt lồng sắt, lưới sắt thì nên bố trí ô cửa để thoát nạn khi có cháy, nổ. Việc lắp đặt biển quảng cáo bên ngoài nhà cần bảo đảm an toàn PCCC và thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành. Đối với tầng mái (sân thượng), nên có lối lên từ tầng dưới qua cầu thang hoặc ô cửa có kích thước đủ rộng để có thể di chuyển lên tầng mái và tính toán đến khả năng thoát nạn sang nhà liền kề.

Chủ động đầu tư lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm như đầu báo cháy tự động, camera; trang bị, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ như nước, chăn, bình chữa cháy xách tay... để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh; trang bị dụng cụ phá dỡ (xà beng, kìm cộng lực...), đèn pin, mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói... để mở cửa và thoát nạn. Quy định rõ vị trí đặt phương tiện này, bảo đảm yêu cầu dễ thấy, dễ lấy và gần lối thoát nạn.

Hướng dẫn thoát nạn khi có cháy

Thành viên hộ gia đình cần nắm rõ lối ra thoát nạn tại tầng 1, lối ra khẩn cấp (lối ra thứ 2), vị trí để chìa khóa, dụng cụ phá dỡ trong nhà; tại khu vực sản xuất, kinh doanh cần phổ biến cho người lao động, sinh sống trong nhà về nội quy, biện pháp thoát nạn, nhận biết chỉ dẫn thoát nạn (biển chỉ dẫn hay đèn chỉ dẫn thoát nạn), sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn để kịp thời thoát nạn, CHCN khi có sự cố cháy, nổ xảy ra.

Khi phát hiện có cháy, nổ xảy ra hãy bình tĩnh suy xét, hô hoán báo động cho tất cả các thành viên trong gia đình biết để mau chóng di chuyển ra ngoài qua lối thoát nạn an toàn hoặc qua lối lên mái, ban công, cửa sổ sang nhà bên cạnh hoặc thoát xuống bằng thang dây; đồng thời báo ngay cho Cảnh sát PCCC và CHCN theo số điện thoại 114.

Trong quá trình di chuyển qua đám cháy nên dùng khăn thấm ướt che kín miệng, mũi và cúi thấp người để tránh nguy cơ bị ngạt khói, men theo tường và di chuyển đến nơi an toàn.

Trường hợp cửa chính bị lửa bao trùm hãy nhanh chóng tìm và mở lối thoát nạn khác (lối thoát nạn thứ 2) qua ban công, cửa sổ, sân thượng sang nhà bên cạnh, hoặc thoát xuống bằng thang dây, hoặc bố trí lối thoát lên mái nếu mái nhà có kết cấu bằng các tấm lợp; tuyệt đối không núp trong phòng, nhà vệ sinh. Trường hợp, không còn lối thoát nào khác hãy dùng chăn thấm ướt, trùm kín người, cố gắng thoát qua đám cháy nhanh nhất có thể./.