Quan trắc môi trường là việc theo dõi liên tục, định kỳ, đột xuất, có hệ thống về thành phần môi trường, các nhân tố tác động đến môi trường, chất thải nhằm cung cấp thông tin đánh giá hiện trạng môi trường, diễn biến chất lượng môi trường và tác động xấu đến môi trường (Điều 3, Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020).
Các quy định về quan trắc môi trường có nhiều thay đổi qua từng thời kỳ, Ban Quản lý Khu kinh tế giới thiệu quy định chung về quan trắc môi trường theo quy định Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2022) như sau:
Theo quy định tại Điều 116, Luật Bảo vệ Môi trường, quan trắc môi trường bao gồm quan trắc chất thải và quan trắc môi trường, được thực hiện thông qua quan trắc tự động, liên tục, quan trắc định kỳ, quan trắc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp có phát sinh chất thải ra môi trường phải thực hiện quan trắc theo quy định tại Điều 111 và Điều 112 của Luật Bảo vệ Môi trường, bảo đảm tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật môi trường.
Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia quan trắc môi trường và công bố thông tin về chất lượng môi trường cho cộng đồng theo quy định của pháp luật. Tổ chức, cá nhân quan trắc môi trường và công bố thông tin về chất lượng môi trường cho cộng đồng chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của thông tin.
Hoạt động quan trắc môi trường phải bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng, cung cấp kết quả quan trắc chính xác, tin cậy. Phương tiện, thiết bị quan trắc môi trường phải được kiểm định, hiệu chuẩn theo quy định của pháp luật về đo lường.
Về đối tượng quan trắc môi trường, tại Điều 108 quy định thành phần môi trường phải được quan trắc bao gồm: Môi trường nước gồm nước mặt, nước dưới đất, nước biển; Môi trường không khí xung quanh; Môi trường đất, trầm tích; Đa dạng sinh học; Tiếng ồn, độ rung, bức xạ, ánh sáng.
Nguồn thải, chất thải, chất ô nhiễm phải được quan trắc bao gồm: Nước thải, khí thải; Chất thải công nghiệp phải kiểm soát để phân định chất thải nguy hại theo quy định của pháp luật; Phóng xạ; Chất ô nhiễm khó phân hủy phát thải và tích tụ trong môi trường và các chất ô nhiễm khác.
Ngày nay với sự phát triển mạnh việc hình thành và phát triển nhiều ngành công nghiệp. Đây là một trong những tác nhân gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường. Chính vì thế quan trắc môi trường là hoạt động không thể thiếu trong sự phát triển ngày nay. Hệ thống quan trắc giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn vấn đề môi trường tại doanh nghiệp của mình, tìm ra những yếu tố ảnh hưởng đến trong môi trường, từ đó có phương án để xử lý, tạo ra môi trường lao động được tốt hơn.
Văn Hiếu
