(CTTĐTBP) - Ngày 8/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo.
Trong nhiều năm qua, việc cung ứng điện cho nền kinh tế luôn được đảm bảo, làm nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, giữ vững an ninh quốc phòng, ổn định xã hội. Tuy nhiên, xét bối cảnh nguồn cung ứng điện giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo sẽ gặp nhiều thách thức do: (i) tình trạng thủy văn đảm bảo mức phát điện của các nhà máy thủy điện trên hệ thống sông diễn biến theo chiều hướng bất lợi bởi biến đổi khí hậu; (ii) sự phụ thuộc ngày càng sâu rộng vào năng lượng sơ cấp nhập khẩu; (iii) nguồn điện gió, điện mặt trời và các nguồn năng lượng tái tạo khác vẫn còn hạn chế; (iv) nhiệt điện gặp nhiều khó khăn trong mở rộng đầu tư, trong khi đó, nhu cầu điện vẫn tiếp tục tăng ở mức cao, bình quân khoảng 8,5%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế, thì việc sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả phải được xem là giải pháp quan trọng, cấp bách nhằm tiếp tục duy trì ổn định an ninh năng lượng, phát triển bền vững, tăng trưởng kinh tế đất nước trong thời gian tới.
Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trong giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo, cả nước phải phấn đấu hằng năm tiết kiệm tối thiểu 2,0% tổng điện năng tiêu thụ. Giảm tổn thất điện năng trên toàn hệ thống điện dưới 6% vào năm 2025. Giảm bớt công suất phụ tải đỉnh của hệ thống điện quốc gia thông qua thực hiện các chương trình quản lý nhu cầu điện (DSM) và điều chỉnh phụ tải điện (DR), ít nhất 1.500 MW vào năm 2025. Phấn đấu đến năm 2030 có 50% các tòa nhà công sở và 50% nhà dân sử dụng điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu (phục vụ tiêu thụ tại chỗ, không bán điện vào hệ thống điện quốc gia). Đến hết năm 2025, phấn đấu 100% chiếu sáng đường phố sử dụng đèn LED.
Để đạt được mục tiêu này, yêu cầu mọi tổ chức, cá nhân nghiêm túc, quyết liệt thực hiện triển khai việc tiết kiệm điện. Cụ thể, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các doanh nghiệp và các tổ chức đoàn thể - xã hội thực hiện một số giải pháp sau:
Thực hiện tiết kiệm điện tại cơ quan, công sở
Phối hợp với công ty điện lực tại địa phương xây dựng và tổ chức triển khai kế hoạch tiết kiệm điện cho đơn vị mình, đảm bảo hằng năm tối thiểu tiết kiệm 5,0% tổng điện năng tiêu thụ trong năm. Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện hiệu quả nội quy về tiết kiệm điện, các quy định về sử dụng, bảo dưỡng và sửa chữa các trang thiết bị tiêu thụ điện tại cơ quan, đơn vị. Phổ biến, quán triệt việc thực hiện tiết kiệm điện tới toàn thể người lao động, đưa nội dung tiết kiệm điện vào chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, chấp hành kỷ luật nội bộ và thi đua khen thưởng hằng năm. Người đứng đầu tại cơ quan, công sở chịu trách nhiệm đối với những trường hợp vi phạm các quy định về tiết kiệm điện tại đơn vị mình.
Tận dụng và huy động các nguồn lực để lắp đặt và sử dụng hệ thống điện mặt trời trên mái nhà, hệ thống đun nước nóng từ năng lượng mặt trời để giảm tiêu thụ điện từ hệ thống điện quốc gia. Tăng cường thực hiện Quyết định số 68/2011/QĐ-TTg ngày 12/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng được trang bị, mua sắm đối với cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước. Đôn đốc, rà soát và thường xuyên kiểm tra việc thực hiện nội quy và các quy định hiện hành về tiết kiệm điện.
Thực hiện tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng
Chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời, các tổ chức, cá nhân quản lý vận hành hệ thống chiếu sáng công cộng, hệ thống chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời chủ trì, phối hợp với cơ sở cung cấp điện xây dựng và tổ chức triển khai kế hoạch tiết kiệm điện, theo đó, phải đảm bảo tối thiểu tiết kiệm 30% tổng điện năng tiêu thụ trong giai đoạn 2023 - 2025 cho các hoạt động chiếu sáng trên. Áp dụng các giải pháp quản lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật chiếu sáng công cộng; thay thế các đèn trang trí, đèn chiếu sáng, đèn quảng cáo bằng đèn tiết kiệm điện; áp dụng công nghệ điều khiển tự động trong chiếu sáng công cộng, chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời. Đẩy mạnh triển khai áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng mặt trời cho các thiết bị phục vụ mục đích quảng cáo, trang trí, chiếu sáng công cộng.
Triển khai các giải pháp công nghệ tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng, sử dụng thiết bị chiếu sáng hiệu suất cao, tiết kiệm điện cho 100% công trình chiếu sáng công cộng chuẩn bị đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp. Đẩy nhanh quá trình thực hiện tự động hóa chiếu sáng theo khung thời gian và điều kiện thời tiết của các công trình chiếu sáng công cộng. Các nhà hàng, khách sạn, cơ sở dịch vụ thương mại, tổ hợp văn phòng và tòa nhà chung cư tắt hoặc giảm tối thiểu 50% công suất chiếu sáng quảng cáo trang trí ngoài trời vào cao điểm buổi tối của hệ thống điện theo yêu cầu của công ty điện lực tại địa phương; tuân thủ các quy định về chiếu sáng tiết kiệm và hiệu quả, sẵn sàng cắt, giảm nhu cầu sử dụng điện khi có thông báo của công ty điện lực tại địa phương trong trường hợp xảy ra thiếu điện; phối hợp với công ty điện lực tại địa phương thực hiện các chương trình tuyên truyền, hình thức tuyên truyền phù hợp về sử dụng tiết kiệm điện trong cao điểm hè, các chương trình, cuộc thi, phát động về tiết kiệm điện tại khu đô thị, khu nhà chung cư, các trung tâm thương mại.
Thực hiện tiết kiệm điện tại các hộ gia đình
Sử dụng các thiết bị điện được dán nhãn năng lượng theo Quyết định số 04/2017/QĐ-TTg ngày 09/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định danh mục phương tiện, thiết bị phải dán nhãn năng lượng, áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu và lộ trình thực hiện. Thường xuyên thực hiện hành vi sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả tại gia đình như: tắt các thiết bị điện khi ra khỏi phòng, cắt hẳn nguồn điện nếu không sử dụng các thiết bị điện; chỉ sử dụng điều hòa nhiệt độ khi thật cần thiết và sử dụng ở chế độ, mức nhiệt độ phù hợp (chế độ làm lạnh từ 26 độ C trở lên); ưu tiên mua sắm các phương tiện, thiết bị điện hiệu suất cao hoặc thiết bị điện có dán nhãn năng lượng đạt mức hiệu suất cao; hạn chế tối đa việc sử dụng bóng đèn sợi đốt. Khuyến khích lắp đặt và sử dụng hệ thống điện mặt trời trên mái nhà tự dùng cho nhu cầu sử dụng tại chỗ, hệ thống đun nước nóng từ năng lượng mặt trời.
Thực hiện tiết kiệm điện tại các cơ sở kinh doanh thương mại và dịch vụ
Xây dựng và tổ chức thực hiện các quy định nội bộ về sử dụng điện, quy tắc về sử dụng điện tiết kiệm, an toàn và hiệu quả tại các cơ sở kinh doanh, dịch vụ (siêu thị, trung tâm thương mại, nhà hàng, cơ sở lưu trú, cửa hàng, cửa hiệu, khách sạn, cơ sở dịch vụ thương mại, tổ hợp văn phòng, chung cư). Xây dựng và phổ biến thực hiện nội quy tiết kiệm điện của cơ sở cho khách hàng. Xây dựng kế hoạch, kịch bản phối hợp với các công ty điện lực trong cắt giảm phụ tải. Triển khai chương trình khuyến khích sử dụng nguồn năng lượng tại chỗ bằng các nguồn năng lượng tái tạo, các thiết bị điện sử dụng năng lượng tái tạo.
Thực hiện tiết kiệm điện tại doanh nghiệp sản xuất
Khuyến khích triển khai chương trình các doanh nghiệp tham gia thỏa thuận tự nguyện thực hiện các giải pháp về tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện, lắp đặt điện mặt trời mái nhà và tư vấn thực hiện các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đẩy mạnh triển khai thực hiện Quyết định số 279/QĐ-TTg ngày 08/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình quốc gia về quản lý nhu cầu điện giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến năm 2030. Xây dựng chương trình huy động hệ thống phát điện dự phòng trong trường hợp xảy ra thiếu điện. Xây dựng và thực hiện các giải pháp sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả như: đảm bảo sử dụng đúng công suất và biểu đồ phụ tải; thực hiện kế hoạch sản xuất hợp lý; hạn chế tối đa việc huy động các thiết bị, máy móc có công suất tiêu thụ điện lớn vào giờ cao điểm; hạn chế tối đa các thiết bị điện hoạt động không tải.
Lắp đặt, tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió vào hệ thống năng lượng nội bộ; ưu tiên sử dụng các thiết bị được dán nhãn năng lượng hiệu suất cao. Các cơ sở sử dụng năng lượng có điện năng tiêu thụ từ 01 triệu kWh/năm trở lên phải tiết kiệm ít nhất 2% điện năng tiêu thụ trên một đơn vị sản phẩm mỗi năm hoặc phải tiết kiệm ít nhất 2% tổng điện năng tiêu thụ trong năm, rà soát, đảm bảo việc chấp hành, tuân thủ các quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và các văn bản quy phạm pháp luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tiết kiệm điện có liên quan. Các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp là đối tượng điều chỉnh của các văn bản quy phạm pháp luật quy định về định mức tiêu hao năng lượng trên một đơn vị sản phẩm phải tuân thủ định mức tiêu hao năng lượng theo quy định. Khuyến khích xây dựng, triển khai áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001:2018 tại các cơ sở sản xuất kinh doanh. Thực hiện kiểm toán năng lượng định kỳ, xây dựng và thực hiện các mục tiêu, giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hàng năm.
Tăng cường thúc đẩy các kỹ thuật tiết kiệm năng lượng tiên tiến, thúc đẩy cải tiến công nghệ trong các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng, tối ưu hóa nguyên liệu sản xuất, loại bỏ năng lực sản xuất lạc hậu, tiếp tục nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng thông qua đầu tư các dự án tiết kiệm năng lượng. Triển khai và áp dụng các hướng dẫn kỹ thuật về tiết kiệm điện và sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, khai thác và sử dụng cẩm nang công nghệ về tiết kiệm năng lượng cho các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng trên cả nước.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công Thương có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức theo dõi, đôn đốc, kiểm tra tình hình triển khai Chỉ thị này, tổng hợp kết quả thực hiện hằng năm, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đồng thời báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030. Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai khẩn trương các nhiệm vụ của Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 và Chương trình quốc gia về quản lý nhu cầu điện giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến năm 2030 trong đó đặc biệt chú trọng tới hoạt động điều chỉnh phụ tải điện phi thương mại và thương mại. Xây dựng và triển khai các chương trình khuyến khích điện mặt trời mái nhà trong doanh nghiệp và hộ gia đình, chương trình tuyên truyền phổ biến trang thiết bị tiết kiệm điện trong các hộ gia đình như điều hòa, tủ lạnh, đèn LED, máy giặt... Mở rộng phạm vi dán nhãn năng lượng, thúc đẩy chuyển đổi thị trường đối với sản phẩm có hiệu suất năng lượng cao.
Chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam thực hiện vận hành tối ưu các nhà máy điện và lưới điện truyền tải, phân phối nhằm sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng sơ cấp và giảm tổn thất điện năng trên toàn hệ thống. Phối hợp với các cơ quan truyền thông tuyên truyền liên tục, rộng rãi để nhân dân biết và thực hiện tiết kiệm điện. Chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường tuyên truyền, phổ biến các chính sách, quy định của nhà nước về tiết kiệm điện, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Tổ chức sự kiện tháng tiết kiệm điện hàng năm. Đôn đốc các Sở Công Thương hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, dịch vụ thực hiện đầu tư, triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng thay thế các trang thiết bị có hiệu suất thấp bằng các thiết bị, dây chuyền sản xuất có hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng.
Các bộ, ngành có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương thực hiện các nhiệm vụ được giao theo Chỉ thị này của Thủ tướng Chính phủ. Triển khai kế hoạch tiết kiệm điện, tổ chức thực hiện và tuyên truyền, phổ biến tới tất cả các đơn vị, cá nhân thuộc phạm vi quản lý. Kiểm tra, giám sát chặt chẽ chi phí sử dụng điện trong chi thường xuyên của các đơn vị hành chính sự nghiệp theo quy định.
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm xây dựng, ban hành và triển khai Kế hoạch tiết kiệm điện tại địa phương. Tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả, đồng bộ kế hoạch đã ban hành và theo dõi, giám sát, kiểm tra thường xuyên để đảm bảo đạt mục tiêu đặt ra hàng năm. Xây dựng mục tiêu tiết kiệm điện hằng năm và giai đoạn của địa phương, tổ chức phân bổ chỉ tiêu và xác định, đánh giá mức độ thực hiện chỉ tiêu tiết kiệm điện năng cho từng huyện, thị xã, thành phố trong năm kế hoạch. Tổ chức tuyên truyền về tiết kiệm điện đến mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn thông qua các hình thức khác nhau như in pa nô, áp phích, tuyên truyền trên Cổng Dịch vụ công trực truyến của các tỉnh, thành phố, trên các ứng dụng công dân số của các tỉnh, thành phố, hệ thống phát thanh, truyền hình, hệ thống báo điện tử, báo giấy, tổ chức các cuộc thi về tiết kiệm điện. Tổ chức tuyên truyền tới các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm và các cơ sở tiêu thụ điện trọng điểm đối với việc thực hiện các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và tham gia thực hiện các sự kiện điều chỉnh phụ tải điện theo yêu cầu của các cấp điều độ hệ thống điện.
Chỉ đạo, giám sát các công ty điện lực trong thực hiện việc cung cấp điện theo kế hoạch tiết giảm điện hàng tháng khi xảy ra thiếu điện trong các tháng nắng nóng cao điểm và mùa khô. Yêu cầu các công ty điện lực địa phương phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức đóng trên địa bàn xây dựng kế hoạch tiết kiệm điện. Hỗ trợ UBND các cấp thống kê kết quả thực hiện kế hoạch tiết kiệm điện của doanh nghiệp, tổ chức thuộc địa bàn cung cấp điện. Tổ chức khen thưởng và đề xuất cơ quan nhà nước có thẩm quyền để khen thưởng các cơ quan, đơn vị, tổ chức và cá nhân có thành tích trong công tác tiết kiệm điện. Tổ chức kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng điện đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm mọi trường hợp vi phạm quy định hiện hành về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Hằng năm, công bố công khai trên các Cổng Dịch vụ công trực tuyến kết quả tiết kiệm điện của các UBND tỉnh, thành phố, các cơ quan hành chính sự nghiệp, mức tiêu hao năng lượng của các doanh nghiệp sản xuất thuộc đối tượng tuân thủ quy định của Nhà nước.
Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, UBND các cấp có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, phê duyệt và rà soát các dự án đầu tư, mua sắm công, triệt để tuân thủ quy định tại Quyết định số 68/2011/QĐ-TTg ngày 12/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục, phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng được trang bị, mua sắm đối với cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước; giám sát chi phí sử dụng điện trong chi thường xuyên của các đơn vị hành chính sự nghiệp theo quy định mức tiết kiệm điện của Chỉ thị này.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam có trách nhiệm phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức triển khai các chương trình, kế hoạch tiết kiệm điện trong giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo. Xây dựng, tổ chức thực hiện và báo cáo Bộ Công Thương kết quả thực hiện chương trình, kế hoạch tiết kiệm điện hằng năm và trong giai đoạn. Thực hiện vận hành tối ưu các nhà máy điện và lưới điện truyền tải, phân phối nhằm sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng sơ cấp và giảm tổn thất điện năng của hệ thống. Huy động một cách hợp lý công suất và điện năng các nhà máy thủy điện, các nguồn điện mua của các nhà máy điện độc lập, các nhà máy năng lượng tái tạo và các nguồn điện dự phòng của khách hàng. Xây dựng kế hoạch bảo dưỡng định kỳ các nhà máy điện và huy động các tổ máy tối ưu đảm bảo yêu cầu kỹ thuật trong vận hành, khai thác hiệu quả các nguồn điện.
Tập trung tuyên truyền sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả tại hộ gia đình, các tòa nhà văn phòng, khu chung cư, doanh nghiệp, trụ sở hành chính, các trường học tại các tỉnh, thành phố; thực hiện các hình thức tuyên truyền phù hợp về sử dụng tiết kiệm điện trong cao điểm hè, các chương trình, cuộc thi, phát động về tiết kiệm điện. Tuyên truyền, quảng bá thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà tự dùng cho nhu cầu sử dụng tại chỗ của khách hàng sử dụng điện là hộ gia đình, cơ quan hành chính sự nghiệp, bệnh viện, trường học; khách hàng trong khu công nghiệp; trang trại chăn nuôi, trồng trọt (được lắp đặt trên mái nhà của các công trình xây dựng đã có sẵn), đặc biệt là khu vực phía Bắc...
Chỉ thị này thay thế Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 07/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020 - 2025./.
