Đ/c Lý Trọng Nhân - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh trình bày tham luận
tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Phước lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 (Ảnh: Trần Phương)
Bình Phước là tỉnh có 40 thành phần dân tộc thiểu số (DTTS) với 195.659 người, chiếm 19,67% dân số toàn tỉnh. Có 107 xã, phường, thị trấn vùng DTTS và miền núi với 28 xã khó khăn, trong đó có 10 xã, 51 thôn đặc biệt khó khăn giai đoạn 2016 - 2020.
Trong những năm qua, công tác dân tộc luôn được tỉnh quan tâm và đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tỉnh đã triển khai tốt Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 và ưu tiên một phần nguồn ngân sách địa phương cùng với các nguồn vốn xã hội hóa và các chương trình hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách Trung ương, qua đó đã thực hiện có hiệu quả chính sách giảm nghèo vùng DTTS với kinh phí 522.878 triệu đồng. Đặc biệt, trong năm 2019 và năm 2020, tỉnh đã tập trung gần 137 tỷ đồng ngân sách để thực hiện giảm 2.000 hộ nghèo DTTS trên địa bàn tỉnh, qua đó đã giúp đồng bào ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Nhận thức về dân tộc và công tác dân tộc của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân ngày càng được nâng lên; mục tiêu “Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển” được đảm bảo; trung bình mỗi năm giảm 1,9% số hộ nghèo DTTS; có 01 xã và 17 thôn hoàn thành Chương trình 135; giảm 10 xã khó khăn (từ 38 xã năm 2015 giảm còn 28 xã vào năm 2020); cơ sở hạ tầng thiết yếu cơ bản đáp ứng yêu cầu, từ đó đã tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội góp phần cải thiện rõ rệt đời sống của đồng bào DTTS; khối đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố, tăng cường; quốc phòng - an ninh vùng DTTS cơ bản đảm bảo ổn định.
Ban Dân tộc thực hiện đầu tư xây dựng cấu hạ tầng
phát triển kinh tế - xã hội xã đặc biệt khó khăn
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số khó khăn, hạn chế, đó là:
(1) Đồng bào các DTTS sinh sống chủ yếu ở vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, có cơ sở hạ tầng kém phát triển, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn; trình độ nhận thức cũng như việc tiếp thu kiến thức khoa học công nghệ còn hạn chế, thiếu tư liệu sản xuất; một bộ phận còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại, chưa có ý thức tự vươn lên; phong tục, tập quán lạc hậu còn diễn ra ở một số nơi.
(2) Nguồn lực đầu tư phát triển vùng DTTS còn hạn chế, việc phân bổ chưa kịp thời, đầy đủ theo kế hoạch đề ra, định mức hỗ trợ thấp; thiếu quỹ đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất sản xuất cho hộ DTTS nghèo, không có đất sản xuất. Đội ngũ cán bộ người DTTS chưa đảm bảo theo tỷ lệ quy định, một bộ phận còn hạn chế về năng lực, trình độ. Đội ngũ làm công tác dân tộc ở cơ sở là cán bộ không chuyên trách, thường xuyên thay đổi, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng công tác dân tộc; tình hình dịch bệnh, an ninh chính trị, trật tự xã hội trong vùng DTTS, vùng biên giới còn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định.
(3) Nhận thức của một bộ phận cấp ủy, chính quyền, nhất là cơ sở về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác dân tộc chưa đầy đủ, chưa phát huy được nội lực của Nhân dân trong quá trình triển khai thực hiện chính sách dân tộc. Việc phối hợp giữa một số ban, ngành và địa phương trong thực hiện chính sách dân tộc có lúc, có nơi chưa chặt chẽ và thiếu đồng bộ.
Chăm lo ổn định đời sống cho hộ nghèo dân tộc thiểu số
Từ những kết quả đạt được và hạn chế nêu trên, trong giai đoạn tiếp theo, Ban Dân tộc tỉnh sẽ tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
Thứ nhất, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện tốt Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về công tác dân tộc trong tình hình mới; Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; Nghị quyết số 120/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Thứ hai, tham mưu ban hành và tổ chức thực hiện tốt các mục tiêu, nhiệm vụ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 trên địa bàn tỉnh, cụ thể: (1) Giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, vệ sinh môi trường; (2) Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; (3) Đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS, miền núi; (4) Phát triển giáo dục và đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; (5) Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch; (6) Chăm sóc sức khỏe Nhân dân, nâng cao thể trạng, tầm vóc người DTTS; phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em; (7) Thực hiện bình đẳng giới, giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em; (8) Tập trung đầu tư phát triển cho nhóm dân tộc tại chỗ; (9) Tăng cường và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Kiểm tra, giám sát đánh giá việc tổ chức triển khai thực hiện chương trình; (10) Quy hoạch, sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiết.
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm nêu trên, Ban Dân tộc tỉnh đề ra sáu giải giải pháp cụ thể như sau:
Một là, quán triệt nâng cao nhận thức về công tác dân tộc trong toàn hệ thống chính trị, đảm bảo vai trò lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, quản lý của chính quyền, phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; xây dựng mối liên kết giữa nhà nông, nhà khoa học và doanh nghiệp trong hướng dẫn kỹ thuật, xây dựng thương hiệu và hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa cho nông dân.
Hai là, phát huy vai trò cầu nối giữa Đảng, chính quyền, đoàn thể với quần chúng nhân dân và người có uy tín trong đồng bào DTTS; tăng cường công tác phối, kết hợp giữa các ngành, các cấp trong thực hiện chính sách dân tộc.
Ba là, tham mưu bố trí ngân sách địa phương dành từ 3 - 5% và lồng ghép với các nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương, vốn của doanh nghiệp, vốn xã hội hóa để thực hiện đồng bộ các giải pháp, chính sách phát triển kinh tế - xã hội toàn diện vùng DTTS. Huy động các nguồn lực xã hội, phát huy vai trò, trách nhiệm, sự tham gia của người dân, đồng bào DTTS.
Bốn là, nắm chắc địa bàn và kịp thời xử lý những vấn đề phát sinh trong vùng đồng bào DTTS; tăng cường công tác nghiên cứu nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện công tác dân tộc và các chính sách dân tộc.
Năm là, tăng cường công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức người DTTS, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực DTTS.
Sáu là, tiếp tục cải thiện môi trường, đổi mới cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào vùng đồng bào DTTS; xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển vùng DTTS đối với các tổ chức, cá nhân được giao đất, thuê đất hoạt động trên địa bàn tỉnh./.
Nguyễn Minh Trí
