CÔNG TÁC XÂY DỰNG XÃ, PHƯỜNG, THỊ TRẤN ĐẠT CHUẨN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNPHƯỚC THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP

Thứ tư - 05/02/2020 08:27 4945

Như chúng ta đã biết nhiệm vụ "đánh giá, công nhận, xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật" là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, được bổ sung vào Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 (tiêu chí 18.5) theo Quyết định 1600 và Quyết định 1980 của Thủ tướng Chính phủ.

Từ thực tiễn đánh giá, công nhận, xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian qua cho thấy: đây là nhiệm vụ mới có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý nhà nước, nhất là tại cơ sở trong bối cảnh xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ người dân và doanh nghiệp, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong thực thi công vụ, phát huy dân chủ ở cơ sở.
Là năm thứ 3 triển khai Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản ^[1]; đồng thời, Phòng Tư pháp các huyện, thị xã, thành phố cũng đã tham mưu UBND cùng cấp ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện và chỉ đạo thực hiện gắn với việc thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh; đồng thời, tổ chức quán triệt, phổ biến Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; Thông tư số 07/2017/TT-BTP ngày 05/3/2019 của Bộ Tư pháp quy định về điểm số, hướng dẫn cách tính điểm các chỉ tiêu tiếp cận pháp luật, Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật và một số nội dung về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật tới toàn thể công chức, viên chức trong ngành Tư pháp và người dân bằng nhiều hình thức ^[2]; ban hành theo thẩm quyền nhiều văn bản đôn đốc, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Hàng năm, Sở Tư pháp và Phòng Tư pháp một số huyện, thị xã, thành phố đã chủ động tổ chức Hội nghị trao đổi, hướng dẫn nghiệp vụ đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật sau mỗi đợt kiểm tra đối với các xã, phường, thị trấn, đặc biệt là các xã về đích nông thôn mới, cấp phát hàng ngàn cuốn Sổ tay hướng dẫn đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cho công chức thực hiện nhiệm vụ chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện, cấp xã. Nhờ triển khai tốt công tác tập huấn hướng dẫn nghiệp vụ đã giúp cán bộ và người dân ở cơ sở nhận thức và nắm bắt được đầy đủ về mục đích, ý nghĩa và nội dung của công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND cấp huyện; sự hướng dẫn, kiểm tra của ngành Tư pháp, các cơ quan, đơn vị, địa phương cơ bản đã triển khai đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật tương đối kịp thời, đã phân công đơn vị, cá nhân làm đầu mối tham mưu triển khai thực hiện, đảm bảo tính phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ.
Tính đến năm 2018 và 06 tháng đầu năm 2019, các huyện, thị xã, thành phố đã công nhận 74/111 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Một số địa phương có số lượng xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cao như: huyện Chơn Thành công nhận 09/09 xã; huyện Hớn Quản công nhận 13/13 xã; huyện Bù Đốp công nhận 07/07 xã; huyện Bù Gia Mập công nhận 07/08 xã; thành phố Đồng Xoài có 08/08 xã;… Hiện nay, các địa phương đang thực hiện đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong năm 2019 theo quy định.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn TCPL còn tồn tại, hạn chế và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quan tâm chỉ đạo, sâu sát, thường xuyên ,từ đó dẫn đến đánh giá một cách sơ sài, không bảo đảm tính khách quan, thực chất và không kịp thời. Các hoạt động liên quan đến đánh giá chuẩn TCPL còn chậm triển khai, có lúc, có nơi còn lúng túng; điển hình có địa phương còn có cách hiểu: chỉ tiến hành đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật khi xã đó được lựa chọn về đích nông thôn mới; hoặc sau khi xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới thì những năm tiếp theo không cần phải đánh giá xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, địa phương và các cá nhân trong triển khai thực hiện còn bất cập. Việc lấy phiếu đánh giá sự hài lòng về kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại UBND cấp xã chưa được khách quan; kinh phí bảo đảm còn hạn chế; công tác lưu trữ hồ sơ chưa khoa học, không tập trung, thiếu tài liệu kiểm chứng; công tác thẩm định hồ sơ của đa số Phòng Tư pháp chưa được quan tâm đúng mức, còn qua loa mang tính hình thức, … đã gây khó khăn, hạn chế trong công tác đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc nêu trên là do một số nguyên nhân chính sau đây:
+ Thứ nhất: Cấp ủy, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến công tác này vì chưa thấy hết vị trí, vai trò và mối quan hệ giữa công tác xây dựng, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật với công tác xây dựng nông thôn mới.
+ Thứ hai: Do công việc của các công chức liên quan ở cấp xã nhiều, thiếu kinh nghiệm, hơn nữa đây lại là công việc mới nên trong quá trình tham mưu thực hiện kết quả và chất lượng chưa cao.
+ Thứ ba: Kinh phí còn hạn chế vì vậy mà việc kiểm tra, tập huấn, hướng dẫn của một số UBND cấp huyện chưa được thực hiện hoăc thực hiện thường xuyên.
+ Thứ tư: Do thể chế ( Quyết định 619/QĐ-TTg và Thông tư 07/2017/TT-BTP) quy định quá nhiều tiêu chí, chỉ tiêu; đồng thời một số chỉ tiêu còn trùng lặp với một số chỉ tiêu của một số ngành, lĩnh vực khác. Hơn nữa việc thực hiện đòi hỏi và phát sinh nhiều loại sổ như: sổ theo dõi cung cấp thông tin, sổ theo dõi việc cập nhật thông tin pháp luật, sổ theo dõi kết quả giải quyết thủ tục hành chính, theo dõi tình hình niêm yết thủ tục hành chính và giải quyết các thủ tục hành chính…
+ Thứ năm: Chất lượng của công tác thẩm định hồ chưa đáp ứng được yêu cầu, một số Phòng Tư pháp khi thẩm định ít quan tâm đến tài liệu kiểm chứng, không quan tâm đến công tác lập hồ sơ,...
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế và khó khăn, vướng mắc nêu trên; đồng thời nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng của công tác này trong thời gian tới thì các cơ quan, đơn vị, địa phương cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:
Một là: Tiếp tục quán triệt, tăng cường phổ biến sâu rộng đến các cơ quan, đơn vị, cán bộ và người dân về vị trí, vai trò, nội dung của công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của các ngành, các cấp và cá nhân trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao, bảo đảm thông nhất, đồng bộ, đúng quy định.
Hai là: Chú trọng gắn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật với trách nhiệm quản lý của các cơ quan, đơn vị nhất là trong bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật, giải quyết các thủ tục hành chính; phổ biến giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Ba là: Cần xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện Kế hoạch, trong đó cần xác định cụ thể nội dung công việc cần triển khai, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng đầu mối thực hiện.
Bốn là: Kiện toàn và tăng cường hướng dẫn, bồi dưỡng, kiểm tra nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ cho đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Năm là: Kịp thời rút kinh nghiệm, chấn chỉnh đối với những cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện chưa nghiêm túc, còn hình thức; cần bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, nhất là kinh phí cho hoạt động quản lý và thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật. Chú trọng đến việc xây dựng mô hình điểm về cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, góp phần vào kết quả thực hiện phong trào thi đua " Ngành Tư pháp chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới".
Sáu là: Tiếp tục kiến nghị Trung ương nghiên cứu bỏ bớt một số tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật để tránh chồng chéo, trùng lặp cũng như giảm bớt áp lực trong công việc nhất là đối với cán bộ cấp cơ sở.
Bảy là: Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Công văn số 1601/UBND-NC ngày 10/6/2019 của UBND tỉnh về thực hiện các giải pháp nâng cao kết quả xây dựng cấp xã đạy chuẩn tiếp cận pháp luật.
Như vậy, để đạt được mục tiêu đến năm 2020, toàn tỉnh phấn đấu có 95% số xã đạt tiêu chí 18 về hệ thống chính trị, dịch vụ hành chính công và chuẩn tiếp cận pháp luật; đồng thời nhằm giữ vững và nâng chất trong công tác xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới, các cơ quan, đơn vị, địa phương cần thường xuyên tiến hành sơ kết, tổng kết đánh giá việc thực hiện để thấy được những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, rút ra những bài học kinh nghiệm và đề ra giải pháp phù hợp nhằm giúp công tác này ngày càng đạt hiệu quả cao hơn.

^[1] Công văn số 3141/UBND-NC ngày 20/9/2017 vê việc hướng dẫn thực hiện nhiêm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2017; Công văn số 1313/UBND-NC ngày 15/7/2018 về thực hiện nhiêm vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2018; Kế hoạch số 228/KH-UBND ngày 16/10/2017 về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 và quy định về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; Công văn số 244/STP-PBGDPL ngày 20/4/2017 về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; Công văn số 619/STP-PBGDPL ngày 03/10/2017 về việc khai thác bộ tài liệu xây dựng xã, phường, thị trấn đạy chuẩn tiếp cận pháp luật; Công văn số 1601/UBND- NC ngày 10/6/2019 về thực hiện các giải pháp nâng cao kết quả xây dựng cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
^[2] Thông qua trang thông tin điện tử; phối hợp với Đài phát thanh và truyền hình tỉnh phổ biến trong chương trình “ Công dân với pháp luật”; cấp phát cuốn Sổ tay hướng dẫn đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật,…Các địa phương phổ biến thông qua các Hội nghị tập huấn, hoạt động hòa giải ở cơ sở, thông qua hệ thống loa truyền thanh, các cuộc họp ở thôn, ấp, tổ dân phố,…

Tác giả bài viết: Nguyễn Văn Tám